ULTRASON YARDIMIYLA PERİFERAL İNTRAVENÖZ KATETER UYGULAMASININ GİRİŞİM SÜRESİ, KATETER ÖMRÜ VE OLASI KOMPLİKASYONLARI: LİTERATÜR TARAMASI

Authors : Seda DÜZTEPELİLER, Alev YILDIZ ILIMAN, Kezban BABADAG, Metin TUNCER, Ahmet EROL

Pages : 135-146

Doi:10.17049/ataunihem.551193

View : 13 | Download : 11

Publication Date : 2020-03-19

Article Type : Review Paper

Abstract :ÖZ Amaç: Son on yılda yürütülmüş, intravenöz erişimi zor olan hastalarda periferal kateterin ultrason yardımıyla uygulanmasını; işlemin süresi, komplikasyon gelişme durumu ve yerleştirilen kateterlerin kalış süresi açısından inceleyen çalışmaların sistematik olarak incelenmesi hedeflenmiştir. Yöntem: “Pubmed”, “Google Scholar”, “Science Direct”, “Cochrane” veri tabanlarında taranan anahtar kelimelerle ortaya çıkan tüm çalışmalar bağımsız olarak araştırmacılar tarafından incelendi. Araştırmaya dâhil edilme kriterleri; çalışmaların Ocak 2014-Aralık 2018 tarihleri arasında yayınlanmış olması, örneklem grubunun ultrason rehberliğinde periferal intravenöz girişim uygulaması olması, uygulamanın erişkin bireylere yapılmış olması, tanımlayıcı veya ilişkisel araştırmalar olması, yayın dilinin Türkçe ve ya İngilizce olması şeklinde belirlenmiştir. Tarama sonucunda dâhil etme kriterlerine uyan on dört çalışmaya ulaşılmıştır. Değişkenler; ultrason rehberliğinde Periferik İntravenöz kateterizasyonda gelişen komplikasyonlar, girişimin süresi, yerleştirilen kateterlerin hastada kalış süresi idi. Araştırmaların kalitesi Jadad skoru ve Newcastle Ottawa ölçütü kullanılarak değerlendirildi.  Bulgular: İncelenen çalışmalara göre ultrason yardımıyla kateter yerleştirilirken harcanan sürenin en az 10 saniye en fazla 12 dakika olduğu görülmüştür. Kateterlerin kalış süresi; kateterlerin damar içindeki mesafesi, uygulanan extremite bölgesi ve kateterin kullanım ömrü ile ilişkili olduğu görülmektedir. Komplikasyon oranları açısından, ultrason kullanımının standart tekniğe üstünlüğünün olmadığı, komplikasyon oranlarının yakın olduğu görülmektedir. Randomize kontrollü çalışmaların kalite ölçütü Jadad skoruna insert ignore into journalissuearticles values(0-5); göre en fazla 3 puan, randomize kontrollü olmayan çalışmalar ise Newcastle Ottawa skoruna insert ignore into journalissuearticles values(0-9); göre en fazla 7 puan değerindedir. Sonuç: Ultrason rehberliğinde Periferik İntravenöz kateterizasyon uygulamasının geleneksel yöntem ile kıyaslandığında özellikle uygulama süresi açısından avantajlı olduğu fakat damar içindeki kalış süresi ve gelişebilecek komplikasyonlar açısından daha detaylı çalışmalara ihtiyaç olduğu görülmektedir.
Keywords : intravenöz, kateterizasyon, periferal, ultrason