Geç Osmanlı Dönemi’nde Kadınların İstihbarat Memurluklarında İstihdamı Girişimi

Authors : Zeynel LEVENT

Pages : 14-31

Doi:10.38000/juhis.1081303

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2022-06-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Ulusal literatürde, Geç Osmanlı Dönemi’nde kadınların devlet memuriyetinde görevlendirilmesinin 1843 yılında sağlık ve 1873 yılında eğitim sektörü ile başladığı ve yıllara sari olarak, genişleyerek diğer sektörlere de yayıldığına dair çok sayıda akademik çalışma bulunmaktadır. Ancak Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı envanterinde bulunan belgeler, kadınların güvenlik alanındaki istihdamının insert ignore into journalissuearticles values(1851); eğitim alanındaki istihdamından daha önce olduğunu göstermektedir. Yine aynı arşivde bulunan İstanbul Polis Müdüriyeti ile Dahiliye Nezareti arasındaki 1912 tarihli yazışmalarından, kadınların Posta ve Telgraf Nezareti insert ignore into journalissuearticles values(1913/1914); ile Maliye Nezareti insert ignore into journalissuearticles values(1914); bünyesindeki büro görevlerinden daha evvel istihbarat memurluklarında çalıştırılmasına yönelik bir dizi girişimde bulunulduğu anlaşılmaktadır. 1912 gibi erken bir tarihte kadınların istihbarat memurluklarında istihdamının gündeme getirilmesi ve bu istihdamın yasal dayanağını da oluşturacak şekilde “istihbarat memurlarının keyfiyet tayin ve istihdam ve azline” dair bir talimatname hazırlanmış olması, kadın çalışma hayatına ışık tutması açısından olduğu kadar istihbarat faaliyetlerinin doktrinize edilmesi ve Türk istihbarat birikimini göstermesi bakımından da kıymetlidir.. Geç Osmanlı Dönemi’nde kadınların istihbarat memurluklarında istihdamına teşebbüs edilmesi gibi kamuoyunca pek bilinmeyen bir hususu irdeleyerek, literatürdeki eksikliğin giderilmesine katkı sağlamak amacıyla hazırlanan bu makalede usul olarak “tarihi yöntem” benimsenmiş, veri toplama tekniği olarak “arşiv araştırması” ve “literatür insert ignore into journalissuearticles values(alanyazın); taraması” kullanılmıştır.
Keywords : Geç Osmanlı Dönemi, İstihbarat Memuriyeti, Kadın, Polis, Talimat