MEHEMMED HADİ’NİN “ALƏMİ MÜSAVATDAN” POEMASINA FENOMENOLOJİK BİR YAKLAŞIM

Authors : Taşkın İŞGÖREN

Pages : 77-89

View : 6 | Download : 7

Publication Date : 2017-07-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Azerbaycan edebiyatında 1905 ihtilali, millî farkındalık ve uyanışı hızlandırmakla birlikte, romantik sanatçılar üzerinde derin etkiler yaratmıştır. 1905’ten Bolşevik İhtilali’ne dek Azerbaycan’da ve Türk dünyasında yaşanan sosyal ve siyasi gelişmeler, romantik sanatçıların özellikle şiir alanında beslendiği bir atmosfer yaratmıştır. Millî İçtimai Devir olarak da adlandırılan bu dönemin önemli sanatçılarından biri de Mehemmed Hadi’dir. Bu dönemde yaşanan sosyal ve siyasi gelişmelerin etkisinde kalan Hadi, toplumsal ilerlemenin ve çağdaşlaşmanın ancak “hürriyet” ile gerçekleşebileceği kanaatinde olmuştur. Onun bu dönemde kaleme aldığı “Aləmi Müsavatdan”, dönemin tüm çalkantılarını yaşamış şairin ideal cemiyet tasvirlerini veren önemli poemalarındandır. Bu çalışmada şairin beş ayrı mektuptan oluşturduğu poeması, fenomenolojik açıdan incelenmiştir. Bu kuramla sanatçının sosyal çevresinin ve biyografisinin dışında metnin düşünsel özüne inilmesi çıkış noktasını oluşturmaktadır. Poemada Hadi’nin tasvir ettiği içtimaî yaşamın, ya da nesnenin özüne inilmesi, fenomenolojik bir indirgemeyle gerçekleştirilecektir. Bu vesileyle metinden dönemin en önemli şairlerinden Hadi’nin, insanlığa ilişkin deneyimlerinin düşünsel özünün ortaya konulması a maçlanmaktadır. 
Keywords : Azerbaycan edebiyatı, Mehemmed Hadi, Fonomenolojik eleştiri