SAÇLI EMÎRZÂDE ABDÜLKÂDİR EFENDİ VE ZEYL-İ ŞAKÂİK’I

Authors : Suat DONUK

Pages : 891-911

Doi:10.20322/littera.774118

View : 7 | Download : 1

Publication Date : 2020-11-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti kadı, müderris, şeyh ve dervişlerinin yaşamlarını anlatan Şakâiku’n-nu‘mâniyye’ye yazılmış pek çok zeyil vardır. Bunlardan biri Saçlı Emîrzâde Abdülkadir Efendi’nin Zeyl-i Şakâik’ıdır. Abdülkadir Efendi, iyi bir eğitim alıp çeşitli medreselerde müderrislik yaptı. Maraş, Kütahya, Yenişehir kadılıklarında bulunduktan sonra 1000 insert ignore into journalissuearticles values(1592); senesinde vefat etti. Zeyl-i Şakâik’taki anlatımlardan onun Mehmed b. İdris el-Bidlisî’nin damadı olduğu, beş çocuğunu çeşitli hastalıklardan kaybettiği, Kadrî mahlasıyla tarih manzumeleri yazdığı anlaşılmaktadır. Abdülkadir Efendi’nin Zeyl-i Şakâik’ının ünik nüshası Paris Bibliotheque Nationale De France, Arabe 2164’te kayıtlıdır. Yazımı muhtemelen 999 insert ignore into journalissuearticles values(1590/91); senesinde tamamlanan Zeyl-i Şakâik, Şakâiku’n-nu‘mâniyye’yi Taşköprîzâde’nin bıraktığı 965 insert ignore into journalissuearticles values(1557/58); yılından 998 insert ignore into journalissuearticles values(1589/90); senesine kadar getirmektedir. Arapça yazılan Zeyl-i Şakâik’ta yüz kırk kadı, müderris ve şeyhin hal tercümesi yer almaktadır. Biyografilerde ilgili şahsın ismi, nisbesi, ailesi, eğitim durumu, mesleki kariyeri, ölüm tarihi, fiziksel-ruhsal portresi hakkında bilgiler bulunmaktadır. Şahsın şairlik ve yazarlık yönü varsa eserleri hakkında bilgi verilip şiirlerinden örnekler sunulmaktadır. Saçlı Emîrzâde Efendi Zeyl-i Şakâik’ı, Arapça yazılan diğer zeyillere nazaran fazla sayıda Türkçe şiir içermektedir. Fevrî, Bihiştî, Kâmî, Sürûrî, Kınalızâde Ali Çelebi, Azmî, Bahrî, Fazlî gibi şair ve yazarların biyografilerini içeren bu eser Türk edebiyatı için önemli bir kaynak hüviyetindedir. Bu makalede Saçlı Emîrzâde Abdülkadir Efendi’nin güncel biyografisi yazılmış, Zeyl-i Şakâik adlı eseri çeşitli yönlerden tanıtılmış, Zeyl-i Şakâik’ta yer alan bir hal tercümesinin metni ve Türkçeye tercümesi ilim âlemiyle paylaşılmıştır.
Keywords : Saçlı Emîrzâde Abdülkadir Efendi, Hal Tercümesi, Zeyl i Şakâiku`n nu`mâniyye