HALİKARNAS BALIKÇISI’NIN TURGUT REİS ADLI ROMANINDA MAVİ ANADOLU HÜMANİZMİ

Authors : Hacire AKTAŞ, Seyit Battal UĞURLU

Pages : 1837-1851

Doi:10.20322/littera.1083701

View : 8 | Download : 6

Publication Date : 2022-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında 1940’larda başlayan ve 1950’li yıllarda parlak dönemini yaşayan Mavi Anadolu Hümanizmi, 1960’ların sonlarına kadar devam eder. Bir yandan Türk tarih tezinin edebi bir yansıması olarak şekillenen bu oluşum, Yunan ve Latin metinlerindeki insancıl düşünceyle bağ kurmakla yetinmez, Anadolu odaklı Akdeniz havzası medeniyetleriyle yakın tarihi, coğrafi ve kültürel bağları olduğu varsayımından da ilham alır ve Türk düşüncesinde farklı biçimleri gözlenen ‘Anadoluculuk’ düşüncesiyle de yakınlaşır. Sabahattin Eyüboğlu, Azra Erhat, Vedat Günyol ve Halikarnas Balıkçısı gibi erken Cumhuriyet dönemi sol Kemalist elitlerin denemeleri ön planda olmak üzere, farklı sanatsal ürünlerle kimlik bulan bu düşünce, genç Türkiye’nin kültürel boşluğunu doldurma, tarihsel arka planını güçlendirme ihtiyacını karşılamak gibi bir işlevle de yüklüdür. Halikarnas Balıkçısı insert ignore into journalissuearticles values(1890-1973); müstearını kullanan Cevat Şakir Kabaağaçlı, Mavi Anadolu Hümanizmi görüşünü, romanlarının fonuna da yerleştiren yazarlardandır. Ege’de yaşamış uygarlıkların Anadolu’dakilerden bağımsız olmadığı görüşüne sahip olan yazar, buradaki mekânları, tarihsel bağlamıyla romanlarının merkezine alır, Akdeniz uygarlıklarıyla da bu bağlamda köprü kurar. Bu çalışmada Turgut Reis insert ignore into journalissuearticles values(1966); adlı romanı baz alınarak, yazarın Mavi Anadolu Hümanizmi düşüncesi; Batı algısı, coğrafya, tarih ve mitolojiyi kurgulayış biçimi, ulusal alegori bağlamında çözümlenmeye çalışılacaktır.
Keywords : Mavi Anadolu Hümanizmi, Halikarnas Balıkçısı, Turgut Reis, Akdenizlilik, Anadoluculuk