İSHAKZÂDE ZUHÛRÎ’NİN MEKTÛBÂT ADLI ESERİNE DAİR

Authors : Özlem KAHRAMAN

Pages : 331-340

Doi:10.20322/littera.1264409

View : 4 | Download : 9

Publication Date : 2023-04-28

Article Type : Research Paper

Abstract :İnsanın haberleşme gereksiniminin karşılanmasından doğan mektup, fikir ve sanat hayatının tekamül etmesiyle birlikte şekil ve muhteva bakımından gelişerek çeşitlenmiştir. Başlangıçta maksadın sade, açık ve öz bir dille muhataba aktarılmasını amaçlayan mektuplar, zaman içerisinde hüner gösterilmeye müsait bir sanat dalı hâlini almıştır. Bilhassa Osmanlı döneminde mektup doğru, güzel, edebî yazı yazmayı konu edinen inşa ilminin alt dallarından biri addedilmiş; şekil ve tür bakımından birtakım kurallarla kayıt altına alınmıştır. Geleneğin belirlediği kurallara uygun nesir inşa etmenin inceliklerinden söz eden münşeat mecmularında mektup kaidelerine ve örneklerine de yer verilmiştir. Söz konusu mecmualardan inşa ve kitabet sanatına yeni başlayan talebelere yol gösterecek şekilde sade bir dille kaleme alınmış olanı da vardır; bu sahada ustalaşmak isteyenlerin talim yapabileceği nitelikte süslü bir dille yazılmış olanı da vardır. Münşeat mecmuaları sayesinde kendilerini geliştirme imkanı bulan münşiler, bu alanın kurallarına vâkıf olduklarını ispatlamak, sanat kudretlerini göstermek amacıyla aynı maksadı değişik şekillerde ifade eden çok sayıda mektuplar kaleme almışlardır. Mektup artık nazım ve süslü nesir gibi sanatkarın hünerini sergileyebileceği bir alan hâline gelivermiştir. İshakzâde Mehmed Salih Zuhûrî’nin farklı içeriklerde, sanatkarane bir üslupla kaleme aldığı Mektûbât adlı eseri de bu mektuplara bir örnek teşkil etmektedir. Zuhûrî’nin muhtelif kişilere, farklı içeriklerde kaleme aldığı mektuplar şairin torunu Ebu İshakzâde Lutfullâh tarafından bir araya getirilmiş; böylece Mektûbât adlı eser ortaya çıkmıştır. Eserin bilinen yegâne nüshası Paris Bibliothèque Nationale Kütüphanesi, Türkçe El Yazmaları Bölümü 1 à 1419 numarada kayıtlıdır. Bu makalede önce tarafımızdan yayıma hazırlanacak olan bu nüshanın tanıtımı yapılacak; ardından eserin şekil ve muhteva özelliklerine değinilecektir.
Keywords : İnşa, , Mektup, , Münşeat,