TÜRKÇEDE SAYILAR

Authors :

Pages : 1-13

Doi:10.20322/littera.1614201

View : 132 | Download : 63

Publication Date : 2025-01-31

Article Type : Other Papers

Abstract :Temel kelimeler nitelikleri itibariyle bir dilin diğer dillerle akrabalığını, ilişkisini, bağlantısını açıklamak amacıyla yahut yeni bir dil öğrenilirken ihtiyaç duyulan ve ilk başvurulan sözlerdir. Dillerin temel söz varlığı içinde oldukça önemli bir yere sahip olan sayı adları; asıl sayılar ve bunlardan çeşitli eklerle türetilen veya başka sözcüklerin yardımıyla kurulan sıra, üleştirme, topluluk sayıları gibi gruplardan oluşmaktadır. Türkçenin diğer dilllerle ilişkisi ve buna bağlı olarak da sözcüklerin kökeni meselesi, Türkolojinin kurulmasından bu yana her dönemde ilgi çekici bir konu olmuştur. Bu ilgiden sayılar da payını almış; birçok uzman, sayı adlarının etimolojisi üzerine fikir beyan etmiş, makaleler yazmıştır. Ünlü İngiliz Doğu bilimci Gerard Clauson, kendi ifadesiyle “Türk dilleri”nin sayı sisteminin oldukça zengin olduğunu ve bu sistemin kimi özelliklerinin başka dillerde bulunmadığını belirtmekte; bu benzersiz niteliklerin Türkçe ile Altay bölgesinin diğer dilleri arasında genetik bir bağ bulunduğuna dair teze karşı önemli deliller sunduğunu iddia etmektedir. Sayılar konusunun araştırmacılar tarafından incelendiğini ama bazı ilginç noktaların yeterince tartışılmadığını söyleyen Clauson, bu makaleyi de bu amaçla kaleme aldığını ifade etmektedir. Yukarıda bahsedilen sayı gruplarının köken ve anlamlarına dair hususlar, makalede Türkçenin farklı lehçe ve devirlerinden verilen örneklerle ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiş; kimi sayı adlarının bölgedeki farklı dillerden alındığına dair iddia Moğolca, Tunguzca, Tokarca, Çince gibi dillerden getirilen sözcüklerle ispat edilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Erken Türkçe, sayılar, ikiz ünsüzler