GELİBOLULU MUSTAFA ÂLÎ’NİN ZÜBDETÜ’T-TEVÂRİH ADLI ESERİNİN TAHLİLİ

Authors : Muhammet Fatih DUMAN

Pages : 388-421

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2015-07-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Gelibolulu Mustafa Âlî XVI. yüzyılın en meşhur bürokrat ve tarihçisidir. Kısa süren yaşamına pek çok eser sığdırmıştır. Bu eserlerden birisi de Zübdetü’t-Tevârih’tir. Eser bir mukaddime, dört tabaka ve hatimeden oluş- maktadır. Âli eserinin girişinde eseri nasıl yazdığını anlattıktan sonra mukaddimesinde Nebî, Resul ve Ulu’l-Azm kavramları hakkında bilgiler vermektedir. Birinci tabakada sırasıyla Hz. Âdem, Hz. Şît, Hz. İdrîs, Hz. Nuh, Hz. Hud, Hz. Sâlih, Hz. İbrahim, Hz. İsmail, Hz. Lut, Hz. İshak, Hz. Yakub, Hz. Yusuf, Hz. Eyyub, Hz. Şuayb, Hz. Musa, Hz. Yunus, Hz. Davud, Hz. Süleyman, Hz. Zekeriya, Hz. Yahya ve Hz. İsa adlı peygamberlerden ayrıntılı olarak bahseder. Bu yönüyle eser bir peygamberler tarihi hüviyeti taşır. Âlî, eserini Kara Yakub b. İdris el-Karamânî’nin Arapça olarak kaleme alınmış İşrâku’t-Tevârih adlı kitabından genişleterek tercüme etmiştir. Âlî’nin yazdığı bu eser XVI. yüzyıl Osmanlı toplumu ve aydınının peygamberler tarihine bakışını yansıtması sebebiyle önemlidir.
Keywords : Mustafa Âlî, Zübdetüt Tevârîh, İşrâkutt Tevârîh, Peygamberler Tarihi