Edebi Gazetecilik Kavramı: ABD Örneğindeki Gelişimi, Yapısı ve İçeriği

Authors : Murat ERDEM

Pages : 129-144

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2016-04-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebi gazetecilik kavramı en basit haliyle edebiyata ait yöntem ve biçimler aracılığıyla haber değeri taşıyan olgu ve olayların gerçeğe uygun olarak aktarılması olarak tanımlanabilir. Bu bağlamda, edebiyat ile gazeteciliğin kesiştiği noktadan hareket ederek, özellikle edebi kimlikleri ile gazeteci kimliklerin bir araya gelerek haber niteliğinde kurgu olmayan ve olguya dayalı kısa hikâye/röportaj/(kurgu ötesi-haber) roman şeklinde üretilmiş olan yazı ve söyleşileri edebi gazeteciliğin oluşturduğu metinler olarak değerlendirmek mümkündür. Edebi gazetecilik kavramı sadece gazeteciliği edebi bir dil ve yapıyla yapmak/sunmak değil, aynı zamanda edebi gazetecinin öznel olarak bizzat olayların içinde yaşayarak, deneyimleyerek öznesi haline gelmesini de içermektedir. Bu kavramın ilk defa ortaya çıkışı, uygulanışı ve zengin gelişimi ağırlıklı olarak ABD’de gerçekleşmiştir. 19.yüzyılın ilk döneminde ortaya çıkmaya başlayan kitle gazetelerinde edebi türde üretilmiş haber ve anlatılar yer almaya başlamıştır. 19.yüzyılın son çeyreği ve 20.yüzyılın başlarında ise, ki bu dönem aynı zamanda Amerikan edebiyatında “Gerçekçilik” akımının baskın olduğu bir süreçtir, edebiyat ile gazetecilik birleşerek edebi gazetecilik alanında başarılı ürünler ortaya çıkmıştır. Bu dönemin edebi temsilcileri olan Mark Twain, Stephen Crane, William Dean Howells, Upton Sinclair ve Ernest Hemingway meslek olarak muhabirlik ve gazetecilik yapmışlar ve eserlerini klasik roman ya da edebiyat ötesinde, edebi gazetecilik formuna yakın bir yapıyı tercih etmişlerdir. 20.yüzyılın özellikle ikinci yarısında edebi gazetecilik kavramı doğrudan kullanılarak edebiyat, gazetecilik ve akademik çevrelerin gündemine girmiştir. Truman Capote, Norman Mailer, John Hersey ve Gay Talese gibi yazarlar eserlerinde edebiyat ve gazeteciliği harmanlayarak başarılı çalışmalar yapmışlardır. Bu makalede ülkemizde henüz yeni bir kavram olan edebi gazeteciliğin tanımı, kapsamı ve ABD’deki örnekleri incelenerek, edebi gazetecilik ile klasik gazeteciliğin farklarının ortaya koymayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda, edebi gazeteciliğin güncel/küresel bağlamda gazeteciliğin/iletişimin içindeki yeri ve potansiyel geleceği tartışılması hedeflenmektedir.
Keywords : Edebi gazetecilik, Edebi Anlatı Biçimi, Gazetecilik, Kurgudışı Roman, Amerikan Edebiyatı