EDEBİ METİNLERE YANSIYAN YÖNÜYLE OSMANLI TOPLUMUNDA HEDİYELEŞME

Authors : Sevda ÖNAL

Pages : 103-113

View : 10 | Download : 10

Publication Date : 2010-02-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Kişisel ve toplumsal bir iletişim aracı olan hediye; şahıs, toplum ve zamana göre değişiklik gösterebilen, sosyo-ekonomik ve psikolojik açılımlarla incelenmesi gereken bir kavramdır. Hediyeleşmenin Osmanlı toplumundaki durumunu incelemek için kavramı birey, toplum ve yönetici ilişkileri açısından ele almak uygun olacaktır. Hediye vermek, bireyin kendisi için değerli insanları mutlu etme ve onlara karşı hislerini belirtmesinin en etkili yoludur. Toplumsal ilişkilerde özellikle tören kutlamaları, ritüeller ve geçiş merasimlerinde hediyeler, tören ve kutlamaların vazgeçilmez unsurlarındandır. İnsan hayatının önemli dönüm noktalarında yapılan geçiş merasimleri hediyeleşmelerin yoğun olduğu kutlamalardır. Bu törenlerden biri olan düğünler sırasında verilen hediyelerden başlık ve takı, klasik Türk edebiyatı metinlerinde yer almaktadır. Osmanlı yönetiminde, hediyenin, hediyeyi sunan ile alan arasında iletişim sağlama, gücün, iktidarın ve ihtişamın gösterilmesi, farklı ülkelerin hanedanları ile yakınlaşma aracı olma ve devlete politik yararlar sağlama gibi pek çok amaca hizmet ettiği bilinmektedir. İncelenen metinler doğrultusunda Osmanlı toplumunda yaygın olarak sunulan hediyeler şu şekilde tasnif edilebilir: Kıyafetler, kumaşlar ve diğer tasarım eşyaları, binek hayvanları, değerli takılar ve taşlar, kokular ve kozmetik malzemeler, köleler, kitaplar, mefruşat malzemeleri, saatler vb.
Keywords : Edebi metin, Osmanlı toplumu, hediyeleşme