Yasamanın Birincil Güçlü Silahı Bütçe Hakkı: Teorik Bir Yaklaşım

Authors : Mehmet Alpertunga AVCİ

Pages : 69-80

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2015-11-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüz modern çoğulcu demokrasilerinin paradoksal bir soruya cevap vermesi gerekmektedir. “Bütçe yasamanın bir hakkı mıdır yoksa gücü müdür?” Bu soruya aranacak yanıt, yasamanın bütçe hâkimiyetini ortaya koyacak bir kavrama işaret etmelidir. Nitekim İngiliz kaynaklı parlamentonun üstünlüğü anlayışı, yasamanın kamu kaynakları üzerindeki iradesini “bütçe hakkı” kavramıyla açıklamıştır. Anayasal düzenin mali teminatı olan bütçe hakkına dayanarak yasama; yürütmenin mali kararlarını sorgulama, yurttaş tercihlerine aykırı öngörüleri ve kanuna aykırı mali tasarrufları önceden engelleme fırsatına sahip olmaktadır. Buna karşın bütçe hakkı çeşitli uygulamalarla zayıflatıldıkça; yasama etkisizleşmekte ve yürütmenin de tahakkümü artmaktadır. Aynı zamanda sınırları ve temel prensipleri bilinmeyen bütçe hakkının kullanılması da yasal prosedürlerle sınırlı kalmaktadır. Bu nedenle öncelikli olarak bütçe hakkının teorik yönü açıklığa kavuşturulmalıdır. Bu çalışmanın amacı bütçe hakkının yasamanın ve dolayısıyla yurttaşın gücü olduğunu ortaya koymaktır. Bu amaçla, öncelikli olarak bütçe hakkının teorik çerçevesi belirlenmiş; ardından hükümet sistemlerinde bütçe hakkının kullanım esasları açıklanmış ve bu hakkın korunması için çeşitli önlemler tespit edilmiştir. Bu teorik yaklaşımla bütçe hakkının kullanılması noktasında, başkanlık hükümet sisteminde yasamanın bütçe sürecine faal bir şekilde dâhil olduğu sonucuna varılmıştır
Keywords : Devlet bütçesi, bütçe hakkı, hükümet sistemi, gözetim, kamu kaynağı