TARİH VE EDEBÎ BİR KİŞİLİK OLARAK NEVAÎ (HERAT, 1441-1501) VE NEVAÎ'NİN ESERLERİNDE İNSAN PROBLEMİ

Authors : Metin AKKUŞ

Pages : 0-0

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2010-02-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Ali Şir Nevai (1441-1501) 15. yüzyıl çağatay Edebiyatı'nın meşhur şairlerindendir. 0, Türk dünyasında, sadece tanınmış bir şair ve yazar değil, aynı zamanda güvenilir bir devlet adamı olarak da bilinir. Erken yaşlarda, Semerkant, Herat, Meşhed ve Irak bölgelerinde dolaşmıştır. Bu bölgelerde, çok sayıda şair, sanatçı ve devlet adamıyla tanışmıştır. Şiir ve düzyazıları vardır. Diğer taraftan müzik, resim ve güzel yazı (hüsn-i hatt) ile de ilgilenmiştir. Türk dünyasında bir ekol olan Nevaı, eserlerinde insan problemi ile ilgilenmiştir. Edebi bir kişilik olarak Nevaı; Naili, Nabi, Nedim ve Şeyh Galib gibi bazı tanınmış Anadolu şairlerini de etkilemiştir. Son iki şair, aynı zamanda, bu etki nedeniyle çağatay Lehçesi'nde bazı şiirler de söylemişlerdir. Türk dünyasında, Rind-Zahid mücadelesi öncelikle onun şiirlerinde yer almış olmasının yanı sıra, klasik Türk edebiyatının dini, tasavvufi, tarihilmitoloj ik. edebi ve benzeri kişiliklerine de şiirlerinde yer vermiştir. Ferhad u Şirin, Leyla vü Mecnun, İskender (Büyük İskender) onun düzyazı ve şiirlerinde yer alan tip ve kişiliklerden bazılarıdır. Anahtar Kelimeler :Rind-Zahid, Tip, Kişilik, çağatay Edebiyatı   ABSTRACT Ali Şir Neval (i 44 i -150 I) is a well-known poet of çağatay Literature in the 15th century. He was not only famous poet and author but also a trustworthy statesman in Turkic world. He travelled around Semerkan!, Herat, Meşhed and Irak at his early age. He was acquaintanced with some statesmen, artists and numerous poets in thesc areas. Hc has written poctry and prose . On the other hand, he wa~ interested in music, painting and handwriting (hüsn-i hatt). Neval, an ecole in Turkic world, talked about human problems in his works. As a literary figure, Nevaı was also impressed by some wellknown Anatotian poets like Nail!, Nabı, Nedim and Şeyh Gatib. At the same time, with this ipressing, the las! two of them also wrote some poems in the dialect of çağatay. Apart from the disagreemcnt between Rind and Zahid (two diiTercnt human characters) in Turkic world, his poetry also includes religious, mystical, historical, mythological, literary, etc. characters in classical Turkish literatur. Ferhad u Şirin, Leyla vü Mecnun, İskender (Alexandre The Great) are some of these characters and human figures that placed in poetry and prose. Keywords: Rind-Zahid, Tip, Kişilk, çağatay Edebiyatı.
Keywords :