AHMEDÎ’NİN “CEMŞÎD u HURŞÎD” MESNEVÎSİNİN SOSYAL ZEMİNİ

Authors : Damla MİMİR

Pages : 147-175

View : 13 | Download : 10

Publication Date : 2012-07-05

Article Type : Research Paper

Abstract :XIV. yüzyıl Anadolu’da önemli değişimlerin ve başlangıçların yaşandığı dönemdir. Selçuklu devletinin çöküş devresine girmesi ve Moğol istilası nedenleriyle Anadolu’da siyasi boşluk oluşmuştur. Moğol baskısının azalmasını fırsat bilen Türkmen beyleri büyüklü küçüklü birçok devlet kurmuşlardır. Tarih sahnesindeki bu gelişmelerin yanı sıra XIV. yüzyıl, Türkçenin Anadolu’daki gelişimi için de önemli bir dönem olmuştur. Farsça üzerinden gelişen Sel- çuklu edebiyatına karşın, Anadolu beyleri Türkçeye aşinaydılar. Anadolu beylerinin Türkçeden başka bir dil bilmemeleri, Türkçe telif ve tercüme eserlerin verilmesine olanak sağlamıştır. Türkçe olarak kaleme alınan telif ve tercüme eserler, Anadolu’da Türkçenin gelişmesi ve edebi bir dil olması açısından büyük katkıda bulunmuşlardır. XIV. yüzyılda verilen edebi eserlerin en önemlileri, konularını daha ziyade Arap ve Fars edebiyatlarından alan mesnevîlerdir. Mesnevîler, bir hikâye kurgusunun içinde, eserin yazıldığı döneme ait sosyal ve kültürel hayatı, siyasi düzeni, tarihi dokuyu, inanç sistemleri ve gündelik hayatı da içeren edebi metinlerdir. Türk edebiyatında, Ahmedî tarafından yazılan ilk Cemşîd u Hurşîd mesnevîsi de, ait olduğu XIV. yüzyılın siyasi yapılanmasına, sosyal hayatına, inançlarına ve kültürel motiflerine dair bilgilere kaynaklık etmektedir. Bu çalışmamızda beylikler dönemine ve Osmanlı devletinin kuruluş yıllarına tanıklık etmiş Ahmedî’nin Cemşîd u Hurşîd mesnevîsinde yer alan siyasi, sosyal ve kültürel zemini görmeyi amaçladık.
Keywords : Ahmedî, Cemşîd u Hurşîd, Sosyal Hayat, Mesnevî