TEBRİZLİ ŞEMS’İN FERACESİNİN ÖZDEŞLEYİM KURAMINA GÖRE İNCELENMESİ

Authors : Elif Şebnem KOBYA

Pages : 189-196

View : 11 | Download : 11

Publication Date : 2012-07-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu yazıda, özellikle şiir incelemede sıklıkla kullanılan Einfuhlung (özdeşleyim) kuramının insan-nesne ilişkisindeki etkisi üzerinde durulmuştur. Volkelt ve Th.Lipps tarafından geliştirilen Einfuhlung kuramı insanın nesneyle kurduğu bağı inceler. Özdeşleyim kuramı- nın esasını, süjenin psikolojisinin objeye yansıması oluşturur. Bu kuramla bağdaştırdığımız Tebrizli Şems, 1185 yılında Tebriz’de doğmuş, 1247 yılında Konya’da ölmüştür. Asıl adı Muhammed bin Ali’dir. Şems, hayatını zühd anlayışını esas alarak yaşamış, dünya malından kendini uzak tutmaya çalışmıştır. Tasavvuf ilminin önemli isimlerinden olan Şems’in giydiği ferace farklı kullanım türlerine sahiptir. Ferace, hem bayanların hem de erkeklerin giydiği bir kıyafettir. Şems’in giydiği kıyafet Mevlevi dervişlerinin giydiği türdendir. Şems, son nefesini verirken bile üzerinde feracesi vardır. Tebrizli Şems’in yaşamı boyunca tek kıyafeti olan feracesiyle özdeşleşmesi Einfuhlung kuramıyla incelenmiştir. İnsanların ruh dünyasının objeye yansıması ona anlamlar yüklemesi kaçınılmazdır. Tebrizli Şems de ruh dünyasını objeye yani hayattaki tek mülkü olan feracesine yansıtmıştır. Obje-suje arasında kurulan bağ ile objeye istenilen anlam yüklenebilir. Şems’in hayat felsefesi onunla özdeşleşen feracesiyle örtüşmektedir.
Keywords : Özdeşleyim Kuramı, Tebrizli Şems, Ferace, Obje Suje