BATILILAŞMA SÜRECİNDE ‘FEMİNİZM’İN TEHDİDİ ALTINDAKİ TÜRK AİLE YAPISINI VE EVLİLİK KURUMUNU BELGELEYEN ROMAN: JÖN TÜRK

Authors : Kemal EROL

Pages : 217-239

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2013-01-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Ahmet Mithat Efendi’nin yirmi beş kitaptan oluşan Letaif-i Rivâyât (1871-1894) serisinin üçüncü hikâyesi Felsefe-i Zenân başta olmak üzere iki Meşrutiyet dönemi arasındaki süreçte yazılmış pek çok roman ve hikâye Osmanlı aile yapısını ve evlilik kurumunu problematik bir mahiyette konu edinir. Tarihî roman kapsamında ele alınabilecek bu eserler arasında A. Mithat’ın Jön Türk (1910) adlı romanı, II. Meşrutiyet öncesi dönemde geleneksel Osmanlı aile yapısına ve ciddi bir değişim sürecine giren evlilik kurumuna ışık tutması bakımından oldukça mühim bir tarihî belge özelliğini taşır. Bu çalışma, Türkiye’de romana konu olmuş Batılılaşma sürecindeki toplumsal değişmeyi ve kültürel yozlaşmayı sebep ve sonuçlarıyla ortaya koymayı esas almaktadır. Bu temelde Türk kültüründe çok önemli iki temel toplumsal kurumun -aile yapısı ve evlilik kurumu- Tanzimat’tan Cumhuriyet öncesine kadar geçirdiği değişim ve dönüşüm seyri ile bunun feminist eğilimler çerçevesinde özellikle Ahmet Mithat Efendi’nin Jön Türk adlı romanına nasıl yansıdığı araştırılacaktır. Bunlardan başka, romanın derin yapısında görülen yabancılaşma, geleneğe isyan ve kuşak çatışması ayrıca değinilecek tematik unsurları oluşturacaktır. Genç kız ve erkekler arasında evlilik öncesi döneme ait ilişkiler gibi dönemin başlıca temel problemleri arasında Türk aile yapısının ve evlilik kurumunun nasıl biçimlendirilmeye çalışıldığı; erkek egemenli toplumsal yapıda değişen yeni şartlara paralel olarak kadının feminist yaklaşımı ve hürriyet arayışı, araştırmamızın asıl yoğunlaşma alanını oluşturmaktadır.
Keywords : Ahmet Mithat, Jön Türk, Feminizm, Aile Kurumu, Kültürel Değişim