ZÂTÎ DÎVÂNI’NDA ARKAİK UNSURLAR

Authors : Serhat KÜÇÜK

Pages : 117-129

View : 13 | Download : 11

Publication Date : 2013-05-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir dilin bünyesinde bulunan ve günlük konuşma dilinde kullanılan ata yâdigârı arkaik sözcükler o dilin tarihî köklerinin araştırılıp ortaya çıkarılmasında önemli bir görev üstlenirler. Bu sözcüklerin diğer bir özelliği ise ortaya çıktığı devirlerin toplum hayatı, gelenek görenek, duyuş-düşünüş, inanç sistemleri ve genel bir ifadeyle kültürel zenginlikleri hakkında bilgi edinmemize katkıda bulunmalarıdır. Sözcüklerin etimolojisinin araştırılması ve tarihî süreç içerisinde geçirdiği değişikliklerin irdelenmesinde de arkaik sözcüklerin önemli ipuçları içerdiği söylenebilir. Fransızca kökenli olan ve sözlükte “1. Arkaizmle ilgili, eskimiş (söz veya eser). 2. Güzel sanatlarda klasik çağ öncesinden kalan” manalarına gelen arkaik (archaique), Türk Dilinin eski çağlara ait yazılı metinlerinde geçen ve günümüzün mevcut sözcükleri için de kullanılan bir sıfattır. Türk Dili, günlük konuşma dili ve edebî eserlerde kullanılan arkaik sözcükler bakımından zengin bir söz dağarcığına sahiptir. Geçmişte okur-yazar ve aydın kesimine hitap eden divan şiiri metinleri de Türkçe arkaik sözcükler bakımından önemli bir birikime sahiptir. 16. Yüzyılın ilk yarısında şairlerin hocası ve pîri olarak tanınan Zâtî, Divanı da halk deyim ve atasözleri ile arkaik sözcükler bakımından hatırı sayılır bir birikime sahiptir. Bu çalışmada Zâtî Dîvânı’nda tespit edebildiğimiz arkaik sözcükler ele alınmıştır.
Keywords : Arkaik sözcük, Zâtî Dîvânı, Gazel, Türk Dili