Klasik Türk Şiirinde Çâr-Ender-Çâr Şiirler

Authors : Ahmet TOPAL

Pages : 67-94

Doi:10.14222/Turkiyat3776

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2017-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çâr-ender-çâr, dört içinde dört, dörtlü manalarına gelen Farsça bir terimdir. Bu tabir klasik Türk şiirinde ortak yönleri dörtlü bir yapı veya şekil arz eden birbirinden farklı şiirler için kullanılmıştır. Çâr-ender-çâr yaygın olarak leff ü neşr, taksîm, tensîkü’s-sıfat gibi sanatlarla yazılan ve mısralarında dörtlü bir paralelliğin görüldüğü şiirler olarak bilinmektedir. Çâr-ender-çâr olarak nitelenen diğer şiirler ise murabba tarzında söylenen manzumelerdir. Bu şiirler ise genellikle tedvîr sanatının uygulandığı şiirler olarak kabul edilmiştir. Bunların dışında dört mısraının her biri, birer kenar şeklinde tanzim edilen ve bu hâliyle bir dörtgen/kare teşkîl eden şiirler için de çâr-ender-çâr tabiri kullanılmıştır.  Bu çalışmada çâr-ender-çâr teriminin nitelediği şiirler üç ana başlık altında tasnif edilip incelenecek; ayrıca birinci başlık altında Azmî’ ve Azerî İbrahîm Çelebi’nin çâr-ender-çâr kasidelerinin metinlerine yer verilecektir.
Keywords : Osmanlı şiiri, çâr ender çâr, murabba, Azmî, Azerî İbrahim Çelebi