Hariç’te Türkistan Millî Mücadelesinin Sesi: Yaş Türkistan Dergisi (1929-1939)

Authors : Tülay KÖSEOĞLU

Pages : 431-443

Doi:10.14222/Turkiyat3947

View : 16 | Download : 8

Publication Date : 2019-05-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Rusya’da 1917 İhtilali’nden sonra Petersburg ve Moskova’da gerek eğitim gerekse çalışmak için bulunan Türkistanlılar bir araya gelerek bağımsız bir Türkistan Devleti kurma çabasına giriştiler. Bu girişimlerinde başarılı olamayan Türkistanlı aydınların bir kısmı, Sovyet yönetiminin giderek baskıcı ve dışlayıcı bir nitelik kazanması sonucu ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Bunların bir kısmı Türkiye’de ve özellikle Avrupa’da teşkilatlandılar. Bu dönemden itibaren Türkistan’ın bağımsızlığı için millî mücadele dönemi başladı. Mustafa Çokayoğlu ve diğer Türk aydınları, Kazak-Kırgız- Özbek olarak bölünmek yerine, Türkistan Cumhuriyeti kurma taraftarı idiler. Türkistan’ın ve Türkistanlıların durumunu dünya kamuoyuna anlatma yolunu tercih eden milliyetçi aydınlar, gittikleri ülkelerde ideolojik savaşlarını basın-yayın aracılığı ile yürütmeye karar verdiler. Bu alanda, Mustafa Çokayoğlu önderliğinde yayınlanan Yaş Türkistan (1929-1939) dergisi, Çarlık Rusya’sının yıkılıp yerine Sovyetler Birliği'nin kurulması sürecinde Türkistan'da gerçekleşen dönüşümlerin ve değişimlerin anlatıldığı en kapsamlı dergi olma özelliğine sahiptir. Sovyet politikaların oluşturulduğu yıllara denk gelen dergi, 10 yıl süreyle muhacerette yaşayan Türkistanlıların sesi olma özelliğine de sahiptir. Bu makalede, Yaş Türkistan’ın, çıkarılma amacı, yöntemi, hedefi, içeriği, misyonu, etkinlik alanı ve Türk basın tarihî açısından bulunduğu konum değerlendirilecektir. 
Keywords : Bolşevik İhtilali, Mustafa Çokayoğlu, Muhaceretteki Türkistanlılar, Yaş Türkistan dergisi