Foucault: Modern Bilgi Anlayışının Söylemsel Analizi

Authors : Gül TURANLI

Pages : 365-377

Doi:10.14222/Turkiyat4241

View : 13 | Download : 10

Publication Date : 2019-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz 20. yüzyılın Kıta Avrupası geleneği içerisinde eski felsefi geleneklerden radikal bir kopuşu ifade eden postyapısalcı düşünce içinde yer alan Michel Foucault, rasyonel bir yapıya sahip öz ya da temel bir benlik düşüncesini reddeder. Sadece rasyonel bir yapıya sahip öznenin varlığını reddetmekle kalmaz, aynı zamanda “normal” diye dayatılan düşüncelerin, mutlak toplumsal yapılanmaların nitelediği her türlü kalıbı reddeder. Bunu yaparken de entelektüel yapıları veya tarihsel a priorileri göstermeyi amaçlayan arkeolojik bir yöntem kullanır. Foucault özellikle 1960’lı yılların başında söylem oluşumlarını değerlendiren bir bilgi arkeolojisi geliştirir. Bu sayede bilgi sistemlerini, anti-hümanist bir yaklaşım çerçevesinde çözümler. Aşkın bir konumda bulunan özneye gönderme yapmadan bilgilerin, söylemlerin ve nesne alanlarının kurulmasını açıklayabilmemiz için tarihsel sınırlayıcı önkabullerin bulunmasının elzem olduğuna inanır. Birbirinden ayrı, değişik alanlardaki değişik boyutları etkileşim içine sokarak; belirli bir anda, bilme söylemlerinin, genel olarak ortaya çıkışlarını elde etmeye çalışır. Bu amaçla makalede, Foucault’un bir arkeolog edasıyla analizini yapmaya giriştiği, bilgi, bilginin mümkün kılındığı temel, düşüncelerin tarihsel a priorik yapılanmaları, bilginin hangi unsurlar aracılığıyla tesis edildiği, bir dönemin düşüncesini karakterize eden bilgi anlayışları incelenmiştir. 
Keywords : Arkeoloji, Bilgi, Bilginin Arkeolojisi Tarihsel A priori