Divan Şiirinde Kulakla İlgili Deyimler ve Anlam Çerçevesi

Authors : Erdem Can ÖZTÜRK

Pages : 37-82

Doi:10.14222/Turkiyat4144

View : 12 | Download : 11

Publication Date : 2019-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Klâsik Türk Edebiyatı’nda sevgilinin kaşı, gözü, zülüf ve dişleri gibi kulakları da onunu güzellik unsurlarındandır. Bunların her biri ayrı ayrı sevgilinin eşsiz güzelliğinin tarif ve methi için kullanılır. Bunlar arasında kulakların ayrı bir yeri vardır. Bu, kulaklara süs eşyası olarak küpe takılması; kulağın Klâsik Türk Şiiri’nin temel sembollerinden olan gül ile özdeşleştirilmesi ve kulak etrafında oluşmuş oldukça fazla deyim ve kalıp ifadelerin bulunmasıdır. Bu itibarla kulak sevgilinin güzelliğinin tarifinden, onunla iletişim kurmaya, onu ikaz etmekten ona âşık olmaya uzanan geniş bir anlam çerçevesinin temelini oluşturmaktadır. Bunların da ötesinde felek, zaman, çeşitli çiçek ve çalgı aletleriyle birlikte dolaylı olarak oldukça yaygın bir kullanıma sahiptir. Divan şairleri içinde bulundukları toplumun pek çok dinamiği gibi sözlü kültür ürünlerini de şiirlerinde yaygın olarak kullanmışlardır. Yukarıda kulakla ilgili olarak bahsedilenler de bunlar arasındadır. Bu çalışmada kulakla ilgili deyimler ve deyim olduğu değerlendirilen ifadelerle kulağın hangi anlam çerçevelerinde kullanıldığı üzerinde durulacak; bu konuda tespit ve değerlendirmelerde bulunacaktır. Ayrıca kulağın çeşitli şekillerde birlikte ve ilişki içinde kullanıldığı tespit edilebilen her bir husus hakkında ayrı ayrı bilgi verilecektir.
Keywords : Kulak, deyim, divan şiiri, anlam çerçevesi