İran'da İslam Devrimi Öncesi Siyasi Olaylara Bakış "Ak Devrim ve Lale Meydanı Katliamı”

Authors : Ahmet EDİ

Pages : 731-744

Doi:10.14222/Turkiyat4043

View : 11 | Download : 9

Publication Date : 2019-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :XX. yy içerisinde dünyada toplumlar üzerinde etkisi büyük siyasal olaylar yaşanmıştır. Bu olaylar dünyanın ekonomik, askeri, kültür, ve sanat sınırlarının tümden değişmesine neden olan olaylardır. Bunların vuku bulmasıyla; Balkan Savaşları (1912-1913), Birinci Dünya Savaşı (1914-1918), 1917 Bolşevik İhtilali, 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı, İkinci Dünya Savaşı (1939-1945), Çin Kültür Devrimi (1949), ABD-SSCB arasında yaşanan soğuk savaş, SSCB’nin Afganistan’a müdahalesi (1979-1989), 1979 İran İslam Devrimi ve 1991 SSCB’nin yıkılması gibi önemli olaylar meydana gelmiştir. Dünyada bunlar yaşanırken, zincirin Ortadoğu’daki en önemli halkalarından biri de İran İslam Devrimidir. Devrim incelenirken bir halk harekâtına dönüşmesini sağlayan, devrimin bu denli erken yaşanmasını neden olan olay Lale Meydanı Katliamıdır. Lale meydanında sivil halka askeri güçlerin ateş açması zincirleme bir tepkinin doğmasına neden olmuştur. Bununla birlikte demokratikleşen dünya düzeni içerisinde geçmişi 3-4 bin yıl geriye dayanan bir medeniyetin, demokratik dünyada hala krallıkla yönetilmesi de bunun en önemli etkenlerindendir.  İçerisinde barındırdığı Türk kökenli halkın yanı sıra; Türkiye ile sınırdaş olan İran İslam Devleti, bölge ve Türkiye için vazgeçilmez bir stratejik ortak ve önemli bir aktör olup, geçmişten gelen kültürel birliktelikler nedeniyle de hakkında araştırma yapılıp bilgi sahibi olunması gereken bir coğrafyadır.  Çalışmada İran ve Ortadoğu tarihi için önemli bir yere sahip olan 6 Eylül 1978’de yaşanan Lale Meydanı Katliamı, öncesi, sonrası nitel araştırma yöntemlerinden belge ve doküman analizi yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. 
Keywords : Lale Meydanı, İran İslam Devrimi, Humeyni, Ak Devrim