Nadir Şah’ın Afganistan Seferi ve Burada Kurduğu Düzen

Authors : Muhammed Bilal ÇELİK, Seyed SHAFİQULA SEDAT

Pages : 471-479

Doi:10.14222/Turkiyat4285

View : 14 | Download : 14

Publication Date : 2020-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :18. yüzyılın ilk yarısında bugünkü İran topraklarında tarih sahnesine çıkan Nadir Şah, başta İran tarihi olmak üzere Osmanlı, Kafkasya, Türkistan ve Hindistan tarihi üzerinde derin izler bırakmıştır. İz bıraktığı yerlerden biri de bugünkü Afganistan topraklarıdır. Nadir Şah, Hindistan’a kaçan Afgan yağmacıları geri almak için Muhammed Şah’a elçi gönderdi. Ancak Muhammed Şah’tan olumlu yanıt alamadı. Bunun üzerine Nadir Şah büyük bir ordu ile Hindistan seferine çıkmak için önce Afganistan toprakları üzerine yürüdü. 3 Şubat 1737’de Nadir Şah, bir birliği Sistan’da bırakıp Delhek ve Dilaram yolundan Kandahar’a doğru ilerledi. Gereşk Hisarı’na vardığında garnizondaki Afganlar Nadir Şah’ın ordusuna direnince Avşarlı topçusu, hisarın yüksek duvarlarına ateş açıp Kandahar şehrini dört yandan kuşattı. On bir ay süren kuşatmanın ardından 10 Nisan 1737 tarihinde Kandahar zapt edildi. Kandahar’ı ele geçirdikten oğlu Rıza Kulu Han’ı Afganistan’ın kuzey topraklarını fethe gönderdi. Nadir Şah Kandahar’ı fethettikten sonra 11 Haziran 1738 tarihinden itibaren sırasıyla Gazne, Kabil, Celalabad ve 4 Aralık 1738 tarihinde de Peşaver’i hâkimiyeti altına aldı. Bu fetih ile birlikte, bugünkü Afganistan topraklarında Özbekler ile Babürlüler arasındaki sonu gelmeyen çatışmalar sona ermiş, kabileler arasındaki anlaşmazlıklar çözümlenmiş, böylece halk huzur ve sükûna kavuşmuş, talan ve yağmalamalar ortadan kalkmıştır. Ayrıca, Nadir Şah, ülkede yaptığı imar ve iskân faaliyetlerinin yanı sıra, burayı bir ilim merkezi olması için de gayret sarf etmiştir. Bu makalede Nadir Şah’ın Afganistan’ı fethi ile sonrasında bölgede kurduğu idari ve sosyal düzen üzerinde durulacaktır.
Keywords : Nadir Şah, Afganistan, Kandahar, Kabil