Türk ve Dünya Mitlerinde İnsanın Yaratılışı ve Toprak

Authors : Tuğçe ERDAL

Pages : 113-126

Doi:10.14222/Turkiyat3846

View : 12 | Download : 11

Publication Date : 2018-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünyanın ve insanın yaradılışının anlatıldığı kozmogoni ve antropogoni mitlerinde mutlaka anasır-ı erbaa, dört element ya da dört unsur olarak bilinen ateş, su, hava ve toprak geçmektedir. Çeşitli kültürlerin mitlerinin incelenmesi sonucunda insan yaradılışının ham malzemesinin kimisinde toprak veya ağaç, kimisinde de kamış veya mısır olduğu söylenebilir. İnsan yaratımının anlatıldığı mitler arasında topraktan yaratılma öne çıkmaktadır. İnsanların, tanrı ya da yarı tanrılar tarafından balçıktan, kilden, çamurdan yaratıldığı görülmektedir. İnsanoğlunun kil ve suyun karışımından elde edilen topraktan yaratıldığına, ateşte pişirildiğine ve en son aşamada bedenlerine hava yani ruhlarının üflenildiğine inanılmıştır. Kutsal kitaplarda da insanoğlunun genel itibari ile yaratılış serüveni bu şekilde anlatılmıştır. Ancak her kültürde insan yaratılışı kendine has özellikler almaktadır. Bu çalışmada insanın yaratılışını konu alan mitlerden Asya, Uzak Doğu, Avrupa, Mezopotamya, Orta Asya ve Sibirya gibi kültürlerin mitleri incelenmiştir. Toprağın insan yaratımındaki etkin rolü tespit edilmiştir. Mitlerin anlatıldığı coğrafyanın ve dinin etkisi şüphesiz ki, mitlerin şekillenmesinde önemlidir. Bu bağlamda hem coğrafi kültür hem de din açısından insan yaratımındaki hemen her anlatıda toprağın yer aldığı görülmüştür. Toprak unsurundan hareketle bu ortaklıkların sebepleri ya da ihtimalleri üzerinde durulacaktır.
Keywords : toprak, insanın yaratılışı