Türkçede -(I) K Eki ve Oluşturduğu Kategoriler

Authors : Özlem ERDOĞAN

Pages : 159-174

Doi:10.14222/Turkiyat3835

View : 13 | Download : 10

Publication Date : 2018-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkçede fiil tabanına gelen -(I)k eki, anlama ve yapıya göre değişik gramer kategorileri oluşturabilen eklerden biridir. -(I)k’nin oluşturduğu bu kategorilere bazı ağız çalışmalarında çeşitli şekillerde temas edilmiş olsa da Türkiye Türkçesi kaynaklarının büyük çoğunluğunda hiç değinilmemiş ve -(I)k eki, bu kaynakların hemen her birinde fiilden isim türeten bir yapım eki olarak ele alınmıştır. Bu çalışma, ağızlardaki kullanım örnekleri de göz önünde bulundurulmakla birlikte temel olarak ölçünlü Türkçenin esas alınmasıyla hazırlanmış ve çalışmada, -(I)k’nin sadece ve her kullanımda bir yapım eki olmadığı belirtilerek söz konusu ekin kullanımıyla ilgili üç farklı kategori üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda, ekin yapım eki, sıfat-fiil ve kip kategorilerinde değerlendirilebilecek kullanım örnekleri incelenmiştir. Ayrıca, bir şekilde bu ekle ilişkilendirilmiş olan daha başka kategoriler ile bunların konu çerçevesinde nasıl değerlendirilebileceği hususlarına da yer verilmiştir. Böylece, -(I)k ekinin günümüz Türkiye Türkçesi çerçevesinde değerlendirilmesi noktasında ekin temel kullanım alanları ve sınırları ile ilgili olarak üzerinde durulması önerilen bazı ölçütler ortaya konmuştur.
Keywords : kategori, yapım eki