Hümâyun’un Kozmolojik Egemenlik Anlayışı

Authors : Muhammed ÇELİK, Hami DEMİR

Pages : 401-418

Doi:10.14222/Turkiyat4379

View : 15 | Download : 16

Publication Date : 2021-01-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Bâbür Şah 1526’da Kuzey Hindistan’da kurduğu devletin temellerini sağlamlaştıramadan vefat etti. Tahtını birçok sorun ile bıraktığı oğlu Hümâyun ise gerekli reformları gerçekleştiremedi. Ancak Şir Han’a mağlup olarak Hindistan’ı terk etmek zorunda kaldığı 1540 öncesi saltanatının ilk on yıllık sürecinde yeni bir egemenlik anlayışı inşa etmeye çalıştı. Hümâyun dönemindeki teşkilat ve kültür hayatı Bâbürlülerin istifade ettiği Timurlu mirası ve Hindistan’daki ilmi seviye ile şekillendi. O bu ortamda saltanat doktrininde kozmolojik temelli bir değişimi ortaya koyan siyasi örgütlenme modeli geliştirdi. Bu farklı bakış açısı Babürlü tarihine alışılmadık bir katkı yaptı. Bu makalede Hümâyun’un bu girişiminin ana hatları belirtilerek bilimsel ve siyasi bağlamı değerlendirilmeye çalışılacaktır. Onun yeni egemenlik anlayışına uygun olarak yaptığı sınıflandırmaların nasıl bir bilgi ve etki ile şekillendiğini incelemek bu hususta doğru bir bakış açısı sunacaktır. Ayrıca bu dönemde meydana gelen entelektüel gelişmelerin bilimsel temeli de vurgulanmaya çalışılacaktır. Makalede dönemin Bâbürlü saray tarihçilerinin eserlerine başvurularak bu konu hakkında daha önce yapılan çalışmalar da değerlendirilecektir.
Keywords : Babür, Hümâyun, Astronomi, Astroloji