Maraş’ta Cizye Vergisinin Aktarıldığı Yerler ve Cizye Tahsilinde Yaşanan Zorluklar (XVII. ve XIX. Yüzyıl)

Authors : Adem ÇALIŞKAN

Pages : 489-506

Doi:10.14222/Turkiyat4422

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2021-01-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Devleti’nde farklı dine mensup ve birçok etnik gruptaki insan uzun yıllar boyunca bir arada yaşadı. Gayrimüslimlerde sosyal, ekonomik ve dini yaşantılarını devletin kendilerine vermiş olduğu zimmî statüsü ile özgür bir şekilde yaşadılar. Müslümanlar gibi devlete de vergi ödeyen gayrimüslimler, özellikle cizye vergilerini ekonomik durumlarına göre ödediler. Devlet ise bu vergiyi buluğ çağı ile 65 yaş arasındaki gayrimüslimlerden topladı ve bu verginin toplandığı yerlere de ödendiğini gösteren temessük veya tezkire denilen bir belge verdi. Ayrıca bu vergi Osmanlı’nın önemli gelir kaynakları içerisinde yer aldığı için verginin tahsilinde ve nerelere aktarılacağı konusunda titiz davranıldı. Osmanlı Devleti’nin önemli kentlerinden olan Maraş’ta da gayrimüslimler diğer şehirlerde olduğu gibi devlete cizye vergisini ekonomik durumlarına göre ödedi. Devlet ise toplamış olduğu bu vergileri kentteki güvenilir kişiler veya atamış olduğu cizyedarlar vasıtası ile topladı. Bununla birlikte vergi toplama işinin kefil gösterilerek ihale usulü ile de verildiği oldu. Toplanan bu vergilerde merkez hazinesine veya şehirdeki cami, buk’a, medrese, vakıf, hac masrafları ve asker maaşları için aktarıldı ve bu yerlere her yıl belirli miktarda cizye vergisinden ödeme yapıldı. Gerçekleştirilen harcamalarda merkeze ayrıntılı bir şekilde bildirildi. Cizye vergisi hakkında şikâyet olduğunda da devlet bunu hemen araştırıp sorun var ise çözüme kavuşturdu.
Keywords : Osmanlı, Maraş, Cizye, Vergi, Cami, Medrese, Vakıf, Asker