Türkiye Türkçesinde -(y)AcAK Ekinin “Kifayetsizlik” Kiplik Anlamında Kullanımları

Authors : Talip DOĞAN

Pages : 1-14

Doi:10.14222/Turkiyat4439

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2021-05-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye Türkçesinde -(y)AcAK eki, sıfat-fiilli kuruluşlar ile temel cümlelerdeki bazı kullanımlarında kifayetsizlik kiplik anlamını bildirmektedir. Sıfat-fiilli kuruluşları aile, toplum ya da kurum içinde bir statü bildiren isim, bu ismi fiilleştiren -(y)AcAK’lı ol- fiili (olacak) ve sıfat-fiile bağlı tamlayıcı teşkil etmektedir. Bu kuruluşlarda tamlayıcı, statü bildiren isimle ilgili olup yine statü bildiren bir isim ya da sıfattır. Kifayetsizlik kiplik anlamını çoğunlukla bu isim ya da sıfatlar belirlemektedir. -(y)AcAK eki, temel cümlelerde kullanılması durumunda bir de dil birimiyle kalıplaşmıştır. -(y)AcAK ekli temel cümlelerde de benzer şekilde statü bildiren bir ismin kifayetsizliği ortaya konulmaktadır. Bu yapılarda aslında gerçekleşmiş bulunan olaylar, gerçekleşmiş sayılmayıp yeniden tasarlanmakta ve gelecek zaman eki -(y)AcAK ile bir potansiyel hâlinde sunulmaktadır. Gelecek zaman eki -(y)AcAK ile potansiyel hâlinde sunulmuş olan olaylar, bir yandan da kifayetsizlik içerikli anlamlarla aktarılmaktadır. Bununla birlikte söz konusu yapılara üstelik, sözde, sözüm ona, güya gibi zarflar ile yuh be, tüh, yazık gibi ünlem edatları da pekiştirici işleviyle katılabilmektedir.
Keywords : Türkiye Türkçesi, Gelecek Zaman, y AcAK, Kifateysizlik, Kiplik