“Nora ile Şir Mehmet”, “Ölüm Ötesine Kaçış” ve “Yüreğim İrevan’da Kaldı” Romanlarında Ermeni Mezalimi

Authors : İrfan Murat YILDIRIM

Pages : 257-270

Doi:10.14222/Turkiyat4481

View : 16 | Download : 10

Publication Date : 2021-05-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğu Anadolu Bölgesi, Ermeni çetecilerin yarattığı katliamlardan en çok etkilenen bölgelerin başında gelmektedir. Çarlık Rusyası’nın yıkılmasının ardından geri çekilen Rus ordusunun yarattığı otorite boşluğu üzerine, batılı devletlerin de kışkırtmasıyla “denizden denize büyük Ermenistan” hayallerine kapılan Ermeniler bölgede hafızalara kanla yazılan trajik olaylar yaratmışlardır. Bu bölgede Rusya, İran ve daha sonra Ermenistan’a -Rusya tarafından- verilen Azerbaycan topraklarıyla komşu olan Iğdır ve çevresi de bu acımasız katliamlardan ve soykırım denemelerinden payını almıştır. Iğdır ve çevresinde on binlerce insanın kanlı bir biçimde öldürülmesine, işkence görmelerine, sakat kalmalarına yol açan bu soykırım denemeleri insanların topraklarını terk etmelerine, zorunlu göçlere ve mal kayıplarına da yol açmıştır. Olaylara bu açıdan baktığımızda bu acımasız olayların, tarihî, siyasi, ekonomik, hukuki olduğu kadar sosyal boyutlarının da olduğunu görmekteyiz. Bu sebeple Ermeni katliamlarını incelerken olayların hiçbir boyutunu atlamadan, aralarında sebep sonuç ilişkisine dayalı bağ kurarak, bu olayların toplumsal hafızada yer alışına ve kuşaklar arasındaki etkisine bakarak değerlendirmeliyiz. Tarihteki büyük, iz bırakan olaylar değerlendirilirken sadece tarihî boyutlarıyla ele alınmamalıdır. Bu olaylar incelenirken sosyal boyutları da ihmal edilmemeli, sosyolojik, psikolojik etkileriyle birlikte bunların dışavurumu da değerlendirilmelidir. Ermenilerin bizim hayatımızda yarattıkları bu kanlı hadiseler toplumsal hafızamızda da büyük bir travma yaratmıştır. Toplum bir müddet yaşadığı bu büyük travmayı zihninde baskılamış, unutmaya çalışmış, bir müddet sonra da bunları bir şekilde dışarıya aktarmaya çalışmıştır. Edebiyat, musiki ve diğer güzel sanatlar bu dışavurumun farklı şekillerinden bazılarıdır. Biz, bu kısa çalışmamızda bu geniş çaplı kanlı olaylara sosyal açıdan bakmayı deneyeceğiz. Bu katliam ve soykırım denemelerinin edebiyata yansımalarını elde olan örnekleriyle incelemeye çalışacağız.
Keywords : Ermeni mezalimi, Iğdır, Ermeni meselesi, Zorunlu Göç