Osmanlı Devleti’nde Yıkım Kararları ve Gerekçeleri

Authors : Gazi ÖZDEMİR

Pages : 583-615

Doi:10.14222/Turkiyat4497

View : 14 | Download : 14

Publication Date : 2021-05-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Yıkım kararları ve gerekçeleri, sonuçları itibarıyla bireyi ve toplumu etkiler. Bu sebeple ulusal ve uluslararası hukuk içinde yer alır. Bu araştırmada Osmanlı Devleti’ndeki yıkım kararları ve gerekçelerinin tespit edilmesi amaçlandı. Konu ile ilgili belgeler, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nden elde edildi. Yapılan taramada arşivde yıktırılma kararı bulunan 271 kayda ulaşıldı. Elde edilen belgeler ve defterler doküman inceleme tekniğiyle değerlendirildi, içerik analizleri yapıldı. Gerekçeler arasında asayişi temin etme, kamu düzenini ve yararını sağlama, haksız kazancı önleme ve şehir planlaması gibi çeşitli sebeplerin yer aldığı anlaşıldı. Yıktırılan yerler arasında da kale, karakol, değirmen, bent, kilise, manastır, mektep, medrese, duvar, cami ve ev gibi özel mülkiyet ve kamu mekânlarının olduğu tespit edildi. Osmanlı Devleti’nde verilen yıkım kararlarının mevzuat çerçevesinde alınmakta ve uygulanmakta olduğu görüldü. Yıkım süreçlerinde hukuki prosedürlerin izlendiği, uzmanlarca keşiflerin yapıldığı ve bu keşifler sonucunda da hazırlanan raporların yetkili makamlarca değerlendirmesiyle yıkımların gerçekleştiği anlaşılmaktadır. Yıkım kararlarında özellikle kamu düzenini sağlamanın öncüllendiği sonucuna varıldı.
Keywords : Hassa, Nafia, imar, idare, şehir planlaması, şehirleşme