Study of Azerbaijani Poet İmadeddin Nasimi’s Creativity in Turkish Literary Criticism

Authors : Nurlana MUSTAFAYEVA

Pages : 1-10

Doi:10.14222/Turkiyat4378

View : 15 | Download : 14

Publication Date : 2021-09-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz XIV. yüzyılda yaşayan ve Azerbaycan dilinde gazelin en güzel örneklerini sunan şair İmadeddin Nesimi’nin edebi kişiliğinin ister Doğulu araştırmacıların, isterse de Batılı araştırmacıların ilgisini çektiğini görüyoruz. Türkiye edebi eleştirisinde Nesimi’nin edebi kişiliği Muhammed Fuzuli edebi kişiliği kadar araştırılmıştır. Türk bilim insanlarından Mehmet Fuad Köprülü, İsmail Hikmet, Erol Gündüz, Abdulbaki Gölpınarlı, Yavuz Akpınar ve Mehmet Şakir Nesimi’nin hayatı ve edebi kişiliğinin geniş kapsamlı araştırılmasında özel yere sahipler. Mehmet Fuad Köprülü, Nesimi hakkında geniş kapsamlı araştırma yapan ilk Türk araştırmacısıdır. Türkiye edebi eleştirisindeki Nesimi'nin edebi kişiliği üzerine yapılan araştırmaların incelenmesi, Azerbaycan-Türkiye edebi ilişkilerinin gelişiminin araştırılması açısından da büyük önem taşımaktadır. Şöyle ki, Nesimi'nin edebi kişiliğinin, onun Hurufilik felsefesinin ve İnsan-ı Kâmil kavramının XIV. yüzyıl Türk tarikat edebiyatı üzerindeki etkisini görmemek imkansızdır. I. Murad döneminde Anadolu'ya gelen Nesimi, burada da gazelleri ile ünlenmiş, kendi döneminin tarikat ve mezhep üyelerini, şairlerini, aşıklarını, ozanlarını etkilemiştir. Tüm bu faktörler, Türkiye edebi eleştirisinde Nesimi’yle ilgili yapılan çalışmaların geniş kapsamda incelenmesini gerekli kılmaktadır. Araştırmalardan da belli olduğu üzere, Nesimi hakkında Türkiye edebi eleştirisinde birkaç yönde araştırmalar yapılmıştır: Nesimi'nin doğduğu yer, büyüdüğü çevre ve edebi kişiliği üzerine yapılan araştırmalar; Nesimi'nin edebi kişiliği ve Hurufilik felsefesi üzerine yapılan araştırmalar; Nesimi'nin eserlerinin bulunması ve yayınlanması ile ilgili yapılan araştırmalar; Nesimi'nin eserlerinin Türk şairleri üzerindeki etkisinin incelenmesi.
Keywords : İmadeddin Nesimi, Hurufilik felsefesi, Sufizm, Türk edebi eleştirisi, edebi ilişkiler, araştırma