Iğdır Kervan Sarayı ve Kervan Yolu Üzerine Yeni Değerlendirmeler

Authors : Hasan BUYRUK

Pages : 119-138

Doi:10.14222/Turkiyat4546

View : 13 | Download : 26

Publication Date : 2021-09-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Iğdır Kervansarayı, Iğdır’a 30 km uzaklıkta Göngörmez, Kızılkule, Kervansaray ve Asma köylerinin yol kavşağında düzlük bir alan üzerinde yer almaktadır. Kervansaraya Iğdır merkez sınırları içerisinde olması ve Iğdır’a yakınlığından dolayı bu isim verilmişken, bazı kaynaklarda, Ejder Kervansarayı, Harmandöven Kervansarayı, Zor Kervansarayı olarak da anılmaktadır. Bunun yanında yöredeki köylüler Aynalı Han isminden de bahsetmektedir. Günümüzde restore edilmiş olan Kervansaray, uzunlamasına bir plana sahip olup, cephesinin ortasında yukarı ve dışarıya çıkıntı yapmayan bir taç kapısı bulunmaktadır. Orta Çağ ve sonrasında özellikle deniz yoluyla Batum Limanı’na gelen kervan ve seyyahlar, buradan Tiflis, Ecmiazin, Erivan, Nahçıvan, Culfa gibi ana duraklar üzerinden İran topraklarına girerek Tebriz’e ulaşmaktaydı. Bunun yanında İstanbul’dan başlayıp, Amasya, Tokat, Erzincan, Erzurum, Kars, Ani veya Kağızman, Ecmiazin, Erivan, Nahçıvan, Culfa Tebriz, yine Trabzon Limanı’ndan başlayıp, Gümüşhane, Bayburt Erzincan, Erzurum, Kars, Ani veya Kağızman, Ecmiazin, Erivan, Nahçıvan, Culfa Tebriz güzergâhı da kullanılmaktaydı. Iğdır Kervansarayı ve kervan yolu üzerine, günümüze kadar birtakım araştırmalar yapılarak, çeşitli görüşler ileri sürülmüştür. Çoğu bilimsel olan bu yayınlarda, kervansarayın adı, yaptıranı, tarihi, dönemi, kervan yolunun güzergâhı, bağlantıları vb. durumlar tartışılarak belirli bir çerçeveye oturtulmaya çalışılmıştır. Ancak bütün bu yayınlar incelendiğinde; tarihsel çerçevede, dönem tespitinde, planda, işçilikte ve güzergâhta vb. özelliklerde birbiriyle uyuşmayan ve bir bütünü tamamlamayan durumlarla karşılaşılmıştır. Bu çalışmada sözü edilen tüm bu konular tek tek ele alınarak, tarihi çerçeve içerisinde, belge ve maddi buluntular eşliğinde yeniden değerlendirilecek, bilim dünyasına ve gelecek kuşaklara sunulmaya çalışılacaktır.
Keywords : Iğdır, Kervansaray, Kervan yolu, Rota, Değerlendirme