Tang Çin’inde Göktürk Baskısı: Jıedushi (Bölge Valisi) Uygulamasının Ortaya Çıkışı

Authors : Gökçen KAPUSUZOĞLU

Pages : 189-206

Doi:10.14222/Turkiyat4490

View : 15 | Download : 8

Publication Date : 2021-09-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Göktürklerin 682 yılından sonra yeniden yükselmelerinin ardından Tang Çin’i üzerinde askerî baskı kurmaları ve bu baskı sonucunda Tang Hanedanı’nın askerî ve idari yapıda yeni düzenlemeler yapmak zorunda kalması ele alınmıştır. Jiedushi (Bölge Valisi) uygulaması, zorunlu olarak ortaya çıkan bu yeniliklerden biridir ve Hükümdar Xuanzong tarafından 712 yılında Tang topraklarındaki on ayrı bölgede görevlendirmeler yapılarak başlatılmıştır. Çalışmada, Tang yönetiminin ülke topraklarının idaresi için uzun bir süredir uyguladığı siyasi kontrol yönetimi Jimi (Gevşek Dizgin) politikasından, askerî kontrol yönetimi Jiedushi (Bölge Valisi) uygulamasına geçişini gerektiren durumlar ve bu geçişin doğrudan sebebi araştırılmıştır. Xuanzong döneminde (712-756) ortaya çıkan Jiedushi (Bölge Valisi) uygulaması, bu dönemle sınırlı kalmamış, giderek güçlenen Jiedushilar Tang Hanedanı yıkılana dek varlıklarını sürdürmeye devam etmişlerdir. Jiedushi uygulaması, Tang dönemi için bir kırılma noktası olan An Lushan kalkışmasının yaşanmasındaki önemli etkenlerden biri olması ve Göktürklerin Tang üzerindeki baskısının sonuçlarını göstermesi açısından önem arz etmektedir.
Keywords : Tang Hanedanı, Tang Xuanzong, Kapgan Kağan, Jiedushi, Jimi