İlhanlı Dönemi’nde Şüregel (Şirak)

Authors : Mehmet ÖZMENLİ

Pages : 207-224

Doi:10.14222/Turkiyat4499

View : 13 | Download : 11

Publication Date : 2021-09-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Coğrafya, tarih biliminin vazgeçilmez yardımcı bilimidir. Tarihi olaylar anlatılırken olayların geçtiği alanın coğrafi özellikleri dikkate alınmalıdır. Çünkü o tarihi olay o coğrafyanın ürünüdür. Tarihi olay o coğrafyaya özgüdür. Şüregel’inde coğrafi özellikleri çalışmamıza ışık tutacak niteliklere sahiptir. Anadolu’nun doğusundaki kapılarından biri olarak kabul edeceğimiz Arpaçay’ın iki yakasında varlığı bilinen Şüregel’in tarih boyunca farklı topluluklar tarafından egemenlik altına alındığı birçok tarihçi tarafından belirtilmiştir. Burada bulunan Anı kenti tarihin her döneminde askeri bir üs, konaklama merkezi, önemli bir kültür ve ticaret odağı olma özelliğini korumuş ve Ön Asya tarihinde özel bir yere sahip olmuştur. İran’da kurulmuş olan İlhanlıların, Şüregel’de ki egemenliği kısa süreli olsa da Anı kent tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. Şüregel, Anadolu’nun içlerine doğru hareket etmek isteyenler için bir tür üs durumundadır. Ayrıca ticari faaliyetlerin asırlardır mühim bir merkezi durumundadır. Ticaretin varlığının en belirgin kanıtları İlhanlı gümüş ve bakır paralarının burada basılmış ve kullanılmış olmasıdır. 14. yüzyıldan sonra önemini yavaş yavaş kaybetmesine rağmen 18. yüzyıla kadar yaşam devam etmiştir. Arpaçay nehrinin Türkiye tarafında Anı bulunurken Ermenistan tarafında ise Gümrü bulunmaktadır. İlhanlı dönemi ile ilgili Gümrü küçük bir yerleşim yeri olmasından dolayı, sadece bölge içerisinde olduğu vurgulanmıştır. Bugün ören durumunda olan Anı kenti ve Ermenistan’ın Shriak kanyonunun başkenti durumundaki Gümrü tarih boyunca birçok seyyahın da uğrak yeri olmuştur.
Keywords : Şirak, Arpaçay, Anı, Gümrü, İlhanlı