Orta Çağ’da Siyasi Meşruiyet Kaynağı Olarak Rüya

Authors : Serdar GÜNDOĞDU

Pages : 277-286

Doi:10.14222/Turkiyat4314

View : 12 | Download : 12

Publication Date : 2021-09-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Rüya, tarih boyunca insanların hayal ve gelecek için ümit ettikleri arzularının gerçekleştiği saha olarak karşımıza çıkmaktadır. Devletlerin var olmasıyla birlikte yöneten ve yönetilen unsurlar arasında hâkimiyet unsurunun varlığı belirli kriterler üzerinden sahih hale getirilmeye çalışılmıştır. Türk mitolojisinde rüyanın yeri Türklerin İslamiyet’i kabulü ve sonrasında oluşturulan destanlar, menkıbeler, halk hikâyeleri, efsaneler ve tarihi kaynaklarda fazlaca yer almaya başlamıştır. Hz. Peygamber (S.A.V)’in rüya ile ilgili sözleri, İslam ulemasının rüya üzerine düşünceleri ve rüyaların siyasi meşruiyet oluşturmak için gözle görülür bir temele dayanmadan halkın kültürel ve inançsal yapısı dikkate alınarak aktarılması bunun en önemli sebeplerinden olmuştur. Orta Çağ kaynakları incelendiğinde sadece Türkler değil Türkler ile aynı coğrafyalarda hâkimiyet sürmüş bazı hanedanlar da siyasi meşruiyetlerini Türkler de yaygın şekilde kullanılan rüya kültü üzerine kurmuştur. Siyasi meşruiyet sağlamaya çalışan kişilerin rüyalarını rüya yorumcuları üzerinden ikna edici hale getirmeleri ve bu yorumların İslam âlimlerinin tabirleri ile uyuşması da hâkimiyetin kolay hale gelmesine sebebiyet vermekteydi. Çalışmamızda rüyaların genel tanımları ve özellikleri üzerinden durmadan nakledilen rüyaların anlatımı ile başlayıp, Orta Çağ süresi boyunca Orta Asya’dan İran’a ve oradan Anadolu’ya kadar yayınlan rüyaların örnekleri incelenmiştir. Bu incelemeler yapılırken rüya gören kişilerin rüyalarından geçen imgelerin anlamları ise İslam ulemasının tabirleri ile karşılaştırılarak meşruiyet unsuru haline gelirken orta koyduğu etkisi anlaşılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Rüya, Hâkimiyet, Orta Çağ, Meşruiyet