Yıldız Sarayı Kütüphanesi'nde Çeyrek Asır: Kitapçıbaşı Süleyman Hasbî Efendi (1827-1909)

Authors : Kasım HIZLI

Pages : 1-9

Doi:10.54614/JTRI.2022.4535

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2022-01-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Selanik Vilayeti’ne bağlı Pravişte kazasında doğan Süleyman Hasbî Efendi, medreselerde Arabî ilimleri tahsil ederek icazetname almıştır. 1864 yılında atik Mekteb-i Mülkiye’den mezun olmuştur. Kaymakamlık, müftülük ve muallimlik gibi değişik mesleklerde görev yapmıştır. 1881 yılında yayınladığı Mecelle şerhi, meslek kariyerinde yeni bir sayfanın açılmasını sağlamıştır. Yazdığı eserle Yıldız Sarayı’nın dikkatini çekmiş ve 22 Aralık 1881’de saray kitapçılığına tayin edilmiştir. Saraydaki görevleri yanında Abdülkadir Geylanî ve Abdülgani Nablusî’nin eserlerinden tercümeler yapmıştır. 1891 yılında II. Abdülhamid’in isteği üzerine İmam Gazzalî’nin Tehâfütü’l-Felâsife isimli eserinin Türkçe’deki ilk tam tercümesini yapmıştır. Aynı yıl kitapçıbaşılığa tayin edilmiştir. II. Abdülhamid’in merak duyduğu tarihi meseleleri araştırıp arz eden Hasbî Efendi, padişah tarafından “ayaklı kütüphane” olarak nitelendirilmiştir. Saray kütüphanesinde üstlendiği vazife ve yayınladığı eserlerle Türk kütüphanecilik ve kültür tarihinde önemli bir yer edinmiştir. Dikkate değer bir bibliyograf portresi sunan Hasbî Efendi biyografisi, II. Abdülhamid’in tasavvufi eğilimi ve felsefe tarihine olan ilgisi hakkında da fikir vermektedir. Bu çalışmada Süleyman Hasbî Efendi’nin biyografisi, saray kütüphanesinde icra ettiği görevler ve eserleri incelenerek II. Abdülhamid dönemi saray görevlilerinden önde gelen bir simanın portresi ortaya konmaya çalışılmıştır.
Keywords : Süleyman Hasbî, II Abdülhamid, Yıldız Sarayı Kütüphanesi, Abdülkadir Geylanî, Abdülgani Nablusî, İmam Gazzalî, Tehâfütül Felasife