LÜTFULLAH B. EBÎ YÛSUF EL-HALÎMÎ’NİN İSTANBUL KÜTÜPHANELERİNDEKİ FARSÇA-TÜRKÇE MANZUM VE MENSUR SÖZLÜK NÜSHALARI

Authors : Adem UZUN

Pages : 128-149

Doi:10.30568/tullis.599746

View : 11 | Download : 9

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Conference Paper

Abstract :Lütfullah b. Ebî Yûsuf el-Halîmî’nin eserleri, özellikle de Bahru’l-ğarâyib, Nisârü’l-mülk ve Lügat-i Halîmî adlı eserleri incelendiğinde, bir dil bilimcisi ve sözlük bilimcisi olarak   karşımıza çıkmaktadır. Fakat eserlerinin tamamı değerlendirildiğinde sadece dil bilimcisi ve sözlük bilimcisi olarak değil aynı zamanda gramer konusunda da derin bir vukufiyeti olduğu görülmektedir. Bunların yanı sıra edebiyat ve özellikle lügat, edebî sanatlar, tarih, astroloji, tıp, fıkıh ve akâid gibi çeşitli konularda bilgi sahibi aydın bir âlim olarak da bilinir. Halîmî, Bahru’l-ğarâyib’ i manzum , Nisârü’l-mülk ’ü bugünkü çep sözlüğü karşılığınında kısa açıklamalı mensur ve Lügat-i Halîmî’ yi de bilinen kelimelere şevahit beyit getirerek geniş açıklamalı mensur Farsça-Türkçe sözlük olarak kaleme almıştır. Eserler,   özellikle de mensur ve alfabetik olarak hazırlanmış olması nedeniyle Nisârü’l-mülk ve Lügat-i Halîmî , hocalar ve öğrenciler tarafından sıkça kullanılma ihtiyacı olduğundan çok sayıda istinsah edilmiş ve nüshaları her tarafa yayılmış ve bu durum bazı hataların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu itibarla İstanbul kütüphanelerindeki yazma nüshalar, benzer olması nedeniyle aynı adlarla kayıt yapılmıştır. Bu çalışma neticesinde hangi yazma nüshaların,   Halîmî’nin hangi eserinin yazması olduğu belirlenmeye çalışılmış ve kütüphanelerde sehven adları yanlış kaydedilen nüshaların hangileri olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Lütfullah Halîmî, Halîmî, Sözlük, Bahrul ğarâyib