TÜRKİYE OLİMPİYAT HAZIRLIK MERKEZİ (TOHM) SPORCULARININ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLUŞLARI ARASINDAKİ İLİŞKİDE DAYANIKLILIĞIN ARACILIK ETKİSİ

Authors : Yunus Sinan BİRİCİK

Pages : 70-84

Doi:10.22282/tojras.1261258

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2023-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Tükenmişlik, stresin olumsuz bir sonucudur ve spor bilimleri alanındaki araştırmalarda dikkat çekmektedir. Sporcularda psikolojik bozuklukların yaygınlık oranları ve etkilenen sporcular üzerine yapılan araştırmalara güçlü ihtiyaç vardır. Sporcularda depresyon ve tükenmişlik riskini artıran nedenleri tespit etmek ve koruyucu etmenlerin ve başa çıkma stratejilerinin tespitine ait psikolojik değişkenleri ortaya çıkarmak önem taşımaktadır. Çalışmamızın amacı sporcularda tükenmişlik, psikolojik iyi oluş ve dayanıklılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre belirlenmesi ve tükenmişlik düzeyleri ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkide dayanıklılığın aracılık etkisinin incelenmesidir. Araştırmaya Türkiye Olimpiyat Hazırlık Merkezlerinde yer alan farklı branşlarda 106 kadın ve 272 erkek olmak üzere toplam 378 sporcu katılmıştır. Maslach Tükenmişlik Ölçeği Öğrenci Formu, Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ve Psikolojik insert ignore into journalissuearticles values(Mental); İyi Oluş Ölçeği kullanılmıştır. Katılımcıların cinsiyet ve spor yaşı değişkenleri için tanımlayıcı istatistikler kullanılmıştır. Ölçek ve alt değişkenler arasındaki korelasyonları belirlemek için korelasyon analizi, değişkenlerdeki cinsiyet ve spor yaşı arasındaki farklılıkları analiz etmek için t-testi ve varyans analizi yapılmıştır. Farklılığın kaynağına yönelik Bonferroni testi uygulanmıştır. Dayanıklılığın, tükenmişlik ve psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkiye aracılık edip etmediğini belirlemek için çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Çalışma sonuçları, tükenmişliğin dayanıklılığı ve psikolojik iyi oluşu anlamlı bir şekilde yordadığı ve psikolojik iyi oluşun dayanıklılığı %16’lık bir açıklamaya gücüyle anlamlı bir şekilde yordadığını göstermiştir. Bu da yüksek dayanıklılık düzeyinin daha fazla psikolojik iyi oluş ve daha düşük tükenmişlik hissi ile ilişkilidir. Sonuç olarak sporcuların zihinsel sağlıklarını iyileştirmek için dayanıklılık yeterliliğine ilişkin yeni bir bakış açısı önermektedir. Dayanıklılık ve psikolojik iyi oluş kavramlarının spora uygulanması, sporcuların tükenmişliklerini önleyebilir ya da azaltabilir, karşılaşabilecekleri stresli durumlara karşı bir başa çıkma mekanizması geliştirebilir ve ruh sağlıklarını koruyabilir.
Keywords : Tükenmişlik, psikolojik iyi oluş, dayanıklılık, spor bilimleri