İnfeksiyöz Hastalıkların Yayılması ve Kontrolünde Matematiksel Modeller ve Sürü Bağışıklama

Authors : Nurettin IŞIK, Abdullah KAYA

Pages : 301-307

Doi:10.17094/ataunivbd.715371

View : 13 | Download : 14

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Hayvan hastalıklarını kontrol altına almak için kullanılan matematiksel modeller, epidemik kontrol stratejilerini optimize etmek için hastalıklar ile mücadelede giderek önemli bir rol oynamaktadır. Matematiksel modellerin kullanılması ile birlikte hastalıkların epidemiyolojisi çok daha iyi anlaşılmakta ve mücadelede izlenecek stratejiler daha net ortaya konulabilmektedir. Matematiksel modeller arasında bulunan SIR model tiplemesi hastalıkların epidemiyolojisi, yapılan aşılamaların etkinliği, bir salgının çıkıp çıkmayacağı ya da endemik bazı hastalıkların tamamen kontrol altına alınması için neler yapılması gerektiği konusunda değerli bilgiler vermektedir. Aşılamanın bireysel ve sürü düzeyindeki yararının bu epidemiyolojik ölçütler kullanılarak belirlenmesi ve yorumlanması hayvan sağlığı politikalarının belirlenmesinde de çok önemli bir yer tutmaktadır. Bu derlemede SIR modelin açıklaması ile birlikte bir sürü ya da bölgede görülen salgınların önlenmesinde, hedeflenen sürü bağışıklık eşiğinin belirlenebilmesi için temel çoğalma sayısı, aşı kapsayıcılığı ve aşı etkililiğinin hedeflerinden bahsedilmiştir. Aşılama için gerekli sayı, aşı programlarını değerlendirme ve sürü sağlığı eylemlerini planlamada gereken ölçütler kısaca açıklanacaktır.
Keywords : Bağışıklama, SIR model, Sürü