- Turkish Journal of Biodiversity
- Volume:4 Issue:1
- Türkiye’de tehlike altındaki türler: IUCN Kırmızı Liste verileri ile tehlike altındaki Fabaceae türl...
Türkiye’de tehlike altındaki türler: IUCN Kırmızı Liste verileri ile tehlike altındaki Fabaceae türlerine yönelik özel bir inceleme
Authors : Fulya AYDIN, Aynur DEMİR
Pages : 53-65
Doi:10.38059/biodiversity.832706
View : 11 | Download : 7
Publication Date : 2021-03-31
Article Type : Review Paper
Abstract :Habitatlar üzerinde devam eden baskı ile artan nüfus, endüstriyel ve kentsel gelişim, artan tarım uygulamaları, istilacı türlerin artan tehditleri ve iklim değişikliğinin etkileri ile birlikte bugün tehlike altında olmayan birçok tür, gelecekte büyük olasılıkla tehdit altına girecektir. Bu nedenle tehdit altında olan ya da olmayan tüm türler için yaşayabilir popülasyonların sürdürülmesini sağlamak amacı ile ortaya koyulan eylemler, türlerin yerinde korunmasını esas almalı ve bu eylem planları gerekli müdahale derecesine bağlı olarak tür yönetimi, eylem, koruma veya kurtarma planları olarak sınıflandırılmalıdır. Bu çalışmada, gelecekte gerçekleştirilmesi önerilen tür yönetimi planlarındaki ilk adım olması amacı ile Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği insert ignore into journalissuearticles values(IUCN); Kırmızı Listesi’nde yer alan ve ülkemizde soyu tükenme tehlikesi altında bulunan Fabaceae familyasına ait türlerin insert ignore into journalissuearticles values(Lathyrus, Astragalus, Vicia, Lotus, Thermopsis); detaylı bir araştırması gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, insert ignore into journalissuearticles values(1); Fabaceae familyasına ait türlerin yayılış gösterdiği biyocoğrafik bölgelere, insert ignore into journalissuearticles values(2); yetiştiği habitatlara, insert ignore into journalissuearticles values(3); ekolojik özelliklerine, insert ignore into journalissuearticles values(5); karşı karşıya oldukları tehditlere, insert ignore into journalissuearticles values(6); ekonomik önemlerine, insert ignore into journalissuearticles values(7); etnobotanik özelliklerine ve halk arasındaki kullanım olanaklarına ilişkin detaylara yer verilmiştir. Ayrıca bu çalışma ile, türlerin lokasyonlarına ait güncel kayıtlar da değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda familyaya ait türlerin doğal yaşam alanlarına yönelik en önemli tehdit unsurlarının iklim değişikliği, aşırı otlatma, arazi ıslahı, saman yapma ve erozyon, baraj yapımı ve kentleşmenin neden olduğu bozulmalar olduğu görülmüştür. Tarımsal faaliyetler ve insan kaynaklı habitat kaybı ve bozulmaları da önemli tehdit unsurlarındandır. Bu çalışmaya göre ülkemizin önemli genetik zenginliklerinden olan ve IUCN Kırmızı Liste’sindeki Fabaceae familyasına ait türlerin nesillerini devam ettirebilmeleri amacı ile gerekli koruma önlemlerinin alınması ve koruma bilincinin geliştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, bu türlerin kullanım alanlarının belirlenmesi, ekolojik ve ekonomik önemlerinin saptanması son derece önemlidir. Türlerin korunmasına yönelik eylem planlarının hazırlanması ve genetik çeşitliliğin de içinde yer aldığı sürdürülebilir koruma ve kullanım stratejilerinin geliştirilmesi ise bu türlerin tüm yönleriyle araştırılmasına bağlıdır.Keywords : Fabaceae, Lathyrus, Astragalus, Vicia, Lotus, Thermopsis, IUCN