Effect of Upper Plant Parts on Yield and Quality in Turkish Durum Wheat Landraces from Different Regions, Altitudes, and Provinces

Authors : Nusret ZENCİRCİ

Pages : 29-39

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2008-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Çal›flma ile; iki de¤iflik bölge, befl farkl› yükselti ve oniki ilden gelen 117 makarnal›k bu¤day insert ignore into journalissuearticles values(T. turgidum L. conv. durum insert ignore into journalissuearticles values(Desf.); MacKey); köy çeflidinin bayrak yaprak uzunlu¤u, geniflli¤i ve aç›s›, bayrak yaprak k›n uzunlu¤u, döldar baflak say›s›, baflak uzunlu¤u ve eni, bitki verimi, cams› dane yüzdesi, soyma katsay›s›, danede protein yüzdesi ve bin dane a¤›rl›¤› incelenmifltir. 117 köy çeflidinden seçilen 566 tek bitki ve iki tescilli kontrol –Kunduru 1149 ve K›z›ltan 91-çeflidi, tarla denemesinden sonra, tan›mlay›c› ve çoklu de¤iflken analizleri ile de¤erlendirilmifltir. En yüksek varyasyonu gösteren bitki bafl›na verim; bayrak yaprak boyu, bayrak yaprak k›n uzunlu¤u ve baflak kal›nl›¤› ile olumlu bir iliflki sergilemifltir. Güneydo¤u Anadolu bölgesi Orta Anadolu Bölgesine göre genelde daha genifl bir varyasyon göstermifl ve bu bölgeden gelen örnekler, soyma indeksi ve bin tane a¤›rl›¤› hariç olmak üzere genifl bir varyasyon sergilemifllerdir. Yükselti aral›klar›ndan 400-599 m aral›¤› bayrak yaprak boyu, eni ve k›n›, bitki bafl›na verim; 600- 799 m aral›¤› baflak boyu ve eni, pearling soyma katsay›s›, dane protein yüzdesi ve bin tane a¤›rl›¤› bak›m›ndan öteki yükseltilerden daha genifl bir varyasyon sergilemifllerdir. ‹ller baz›nda ise; uzun bayrak yaprakl›, döldar baflakl› ve yüksek verimli örnekler Kahramanmarafl’dan; genifl bayrak yaprakl›lar Sivas’dan; uzun baflakl›lar Yozgat’tan; genifl baflakl›lar Gaziantep’ten; cams› daneliler Mardin’den; soyma say›s› yüksek olanlar Konya’dan; yüksek proteinliler Çorum’dan; ve iri daneliler Ad›yaman’dan gelen köy çeflitleri aras›nda saptanm›flt›r. Araflt›rmac›lar, sonuç olarak, belli özellikler bak›m›ndan, art›k hangi bölgenin hangi ilinin hangi yükseltisine bakmalar› gerekti¤ine rahatl›kla karar verebileceklerdir.
Keywords : Durum wheat, landrace, Turkey, spike, flag leaf, quality