Geochemical Constraints on the Provenance, Mineral Sorting and Subaerial Weathering of Lower Jurassic and Upper Cretaceous Clastic Rocks of the Eastern Pontides, Yusufeli (Artvin), NE Turkey

Authors : ABDURRAHMAN DOKUZ & ERKAN TANYOLU, ERKAN TANYOLU

Pages : 181-209

View : 9 | Download : 6

Publication Date : 0000-00-00

Article Type : Research Paper

Abstract :Yusufeli insert ignore into journalissuearticles values(Artvin); yöresindeki Erken Jura ve Geç Kretase yafll› fleyl ve kumtafllar›; kaynak alanlar›, sedimantolojik geliflimleri ve tektonik ortamlar› hakk›nda daha fazla bilgi edinmek, ayr›flma, hidrolik boylanma ve tortul-döngü olaylar›n›n kaynak alan karakteristikleri üzerindeki etkisini de¤erlendirmek amac› ile petrografik ve jeokimyasal aç›dan incelenmifltir. Hamur insert ignore into journalissuearticles values(matriks); ve mineralojik içeriklerine göre, Erken Jura yafll› kumtafllar› arkozik arenit ve vake, Geç Kretase kumtafllar› ise litik arenit ve vake olarak tan›mlanm›fllard›r. La/Sc, Cr/Ni, Co/Th, Th/Sc ve Cr/Th gibi element oranlar› her iki istif için de mafik bir kaynak alana iflaret etmektedir. Bununla birlikte, bir çok örnekteki yüksek Th/Sc ve düflük Cr/Th oranlar› da felsik bir kayna¤›n katk›s›n› öngörmektedir. Örnekler, kullan›lan oransal diyagramlarda, mafik ve felsik kaynaklar›n katk›s› ile oluflan iki bileflenli bir kar›fl›m e¤risi boyunca da¤›lmaktad›rlar. Göreli olarak düflük Cr/Ni oranlar›, kaynak alanda ultramafik litolojilerin olmad›¤›na iflaret etmektedir. Kumtafllar›n›n, üst k›tasal kabuk bileflimini temsil etti¤i düflünülen postArkeen Avusturalya fleyllerine insert ignore into journalissuearticles values(PAAS); göre daha az bollukta iz element içerikleri, kaynak alanlar›ndaki tortul-döngü olaylar›n›n olas›l›kla daha az yo¤unlukta oldu¤una iflaret etmektedir. fieylerin kumtafllar›na göre daha fazla tüketilmifl hafif nadir toprak element da¤›l›mlar› da, kaynak alandaki kayaçlar›n bileflimlerindeki de¤iflimden ziyade mineral boylanmas›, kimyasal ayr›flma ve/veya tortul-döngüdeki de¤iflimleri yans›tmaktad›r. Alt Jura ve Üst Kretase tortullar›nda gözlenen kimyasal ayr›flma indeksi insert ignore into journalissuearticles values(chemical index of alteration = CIA); insert ignore into journalissuearticles values(s›ras› ile ortalama 53 ve 46); kaynak alanlar›n›n orta derecede kimyasal ayr›flma olaylar›na u¤rad›¤›n› öngörmektedir. Bununla birlikte, CIA indeksinin Alt Jura istiflerinde yukar›ya do¤ru artmas›; kaynak alan›n, olas›l›kla iklim ve tektonik de¤iflimler nedeniyle, giderek daha fazla kimyasal ayr›flmaya u¤rad›¤›n› gösterebilir. Di¤er taraftan, Üst Kretase istiflerinde CIA indeksinin yukar› do¤ru genel bir azal›m›; tortullar›n göreli olarak daha az ayr›flan bir kaynaktan kaynakland›¤›n› göstermekte ve olas›l›kla da artan tektonik etkinlik nedeni ile artan erozyon oran›n› yans›tmaktad›r. Analiz edilen kumtafllar›n›n bileflimsel olarak olgunlaflmam›fl olmas› yitimle iliflkili ortamlar›n tipik özelli¤idir. SiO2/Al2O3, K2O/Na2O oranlar› ve Co, Sc, Th ve Zr içerikleri okyanussal ada yay› ve k›tasal yay ortamlar›n› göstermektedir. 
Keywords : fleyl ve kumtafl›, modal analiz, jeokimya, kaynak alan, hidrolik boylanma, kimyasal ayr›flma indeksi, Yusufeli Artvin, Kuzeydo¤u Türkiye