BİR RÜŞVET DAVASI: “BARUT İRTİŞASI” OLAYI

Authors : Şaduman HALICI

Pages : 33-60

Doi:10.1501/Tite_0000000422

View : 15 | Download : 12

Publication Date : 2015-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Jül Fresko, Leon Fresko, Jak Basat, Solomon Nassi ve Lütfi beyler İstanbul  Cumhuriyet SavcısıKenan Bey tarafından 5 Temmuz 1929 günü “irtişa/rüşvet” ve  “Cumhuriyetin şerefi ile oynamak” iddialarıyla tutuklandılar. Sanıkların ilk  sorgusunda tutuklama nedeni de gün yüzüne çıkmaya başladı. Buna göre 1.500.000  sermaye ile ve sermayenin yarısıHükümet, yarısıda Lütfi Bey ve ortaklarınca  karşılanmak üzere bir şirket (İbrahim Beyzade Lütfi ve ŞürekâsıKolektif Şirketi)  kurulmuştu. Bu şirket devletten barut ve patlayıcımaddeler tekelini almıştı. Ancak  şirket ortaklarıbarut ve patlayıcımadde tekelini, yönetim merkezi Paris’te bulunan  Fransız Oriental Industrial Monopolist Limitet Şirketi’ne satmıştı. Devir işlemi  gerçekleştikten sonra Lütfi Bey ve ortakları şirketlerini dağıtmış, Fransız şirketten  alınan paranın da ortaklar arasında üleştirilmesi kararlaştırılmıştı.  İşte “Barut  İrtişası” adıile anılan rüşvet olayıbu gelişme üzerine ortaklar arasında çıkan  anlaşmazlık ile patlak verdi. Olaya pek çok maliye memurunun, bu arada dönemin  Maliye Bakanının da dıkarıştı.
Keywords : Jül Fresko, Leon Fresko, Jak Basat, Solomon Nassi, İbrahim Beyzade Lütfi, Nesim Mazliyah, Hasan Saka, İrtişa Rüşvet