TEK PARTİ DÖNEMİNİN SON GENEL SEÇİMİ: 1943 SEÇİMLERİ VE CUMHURİYET HALK PARTİSİ’NİN SEÇİM PROPAGANDALARI

Authors : Kadri UNAT

Pages : 209-248

Doi:10.1501/Tite_0000000427

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2015-03-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Tek parti döneminde 1923, 1927, 1931, 1935, 1939 ve 1943’te olmak üzere  toplam altı genel seçim yapılmıştır. İki dereceli seçim sisteminin uygulandığ ısöz  konusu dönemde seçimlere sadece  Cumhuriyet Halk Partisi katılmıştır. Bu  kapsamda önce ikinci seçmen seçimleri, ardından da milletvekili seçimleri  yapılmıştır. Tek parti döneminin en dikkat çeken özelliklerinden biri istisnasız bir  şekilde dört yılda bir genel seçim yapılmışolmasıdır. Bunda seçimlerin cumhuriyet  rejiminin temellerinden biri olarak görülmesi, Cumhuriyet Halk Partisi iktidarının  meşruiyetini seçimlere dayandırmasıve toplumda seçim kültürünün yerleştirilmek  istenmesi gibi etkenler rol oynamıştır.  Bu çalışmada İkinci Dünya Savaşı’nın bütün hızıyla devam ettiği bir sırada  yapılan 1943 genel seçimi incelenmektedir. Bu genel seçimin çalışılmasında hem söz  konusu seçimin tek parti döneminin son genel seçimi olması hem de bu seçimde  uygulanan propaganda yöntemlerinin öncekilerinden farklı bazı özellikler taşıması gibi etkenler belirleyici olmuştur. Öte yandan bu seçim Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk  seçim yasasıolan 14 Aralık 1942 tarihli Mebus Seçimi Kanunu’nun uygulandığıilk  ve tek seçim olmasıitibariyle de Türk siyasi tarihinde ayrıbir önem arz etmektedir.  Çalışmada Cumhuriyet Halk Partisi’nin seçim beyannamesi, temel  propaganda malzemesi olarak değerlendirilmiştir. Cumhuriyet Halk Partisi  tarafından hazırlanan plaklar, Halk hatiplerinin Halk Kürsülerinde yapmışolduğu  konuşmalar ve milletvekili adaylarının seçim bölgelerindeki faaliyetleri de  propaganda kapsamında ele alınmıştır. Ayrıca seçimin gelişim aşamalarına dair  haberler, seçmenleri oy kullanmaya davet eden ilanlar ile Cumhuriyet Halk  Partisi’nin propagandasını da içeren köşe yazıları ekseninde basından  yararlanılmışve Cumhuriyet Halk Partisi Genel Merkezi’nin örgütüyle  gerçekleştirmiş olduğu yazışmalar da incelenmiştir.
Keywords : Cumhuriyet Halk Partisi, 1943 Genel Seçimleri, Seçim Propagandası