CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK SİNEMASINDA KADIN TEMSİLİ

Authors : Hilal KARAVAR ÖZ

Pages : 0-0

Doi:10.1501/Tite_0000000496

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2018-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de kadınların statüsü 1923-1930 yılları arasında yaşanan inkılâp hareketleri içinde değişime uğradı. İnkılâp hareketleri içinde kadının eğitim, aile ve toplumsal hayattaki konumlarında düzenlemeler yapılmış olmasına rağmen öncelik aslında imaja yönelikti. Bir anlamda simgesel olarak "kadın kimliği" Cumhuriyetin ilk yıllarında “devletin saygın vatandaşı” çizgisinde şekillendi. 1950’li yıllara gelindiğindeyse ataerkil çizgi içerisinde yaşayan kırsaldaki kadının yanında kan davaları, kız kaçırma gibi konuların anlatıldığı köy filmlerinde kadınlar, itaatkâr, çileli olarak verilirken şehir hayatının anlatıldığı filmlerde de benzer vurgular yapılarak haksızlığa uğrayan “ahlaklı kadın” karakterleri işlenmiştir. Hem 1950’li yıllarda hem de 1960’lı yıllarda çekilen filmlerdeki kadınların ortak özelliği ya iyi bir anne- eş olup acılara katlanan sabırlı, temiz kadın ya da yuva yıkan, mutsuzluğa mahkûm, dişiliğini kullanan kötü kadındır. 1960-1965 arasında Türk sinemasında “Toplumsal Gerçeklik Akımı” başlamıştır. 1960’lı yılların ilk döneminde çekilen sinema filmlerinde kadın sorunlarını irdelemeye çalışıldığı birkaç film dışında kadın kahramanların kendilerine ait bir kişiliği yoktur; genelde baştan çıkarıcı “kötü kadın” veya erkeğe tabi “yan öğeleri” canlandırmışlardır. 1970'li yıllar Türk sinemasında erotik filmlerin daha fazla yer bulduğu dönemse de Ulusalcı ve Devrimci sinema filmlerinde ataerkil toplumsal yapı, iktidar ilişkileri eleştirilerek gerçekçi kadın temsillerine yer verilmeye devam edilmiştir. Ayrıca Milli Sinemacılarsa köyden kente göçü yanlış batılılaşmayı İslami değerlerle öze dönmek şeklinde kadını konumlandırmaya çalışmıştır. Kadının cinselliğini sadece evlilik içinde olumlayan görüş; 1980’lere, Türkiye’de feminist hareketlerin başlamasına kadar devam etmiştir.
Keywords : Kadın, değişim, sinema, inkılap, toplum