“SORUNLU ADA GİRİT”: ATİNA-HANYA İLİŞKİLERİ VE GİRİTLİ MİLLETVEKİLLERİNİN YUNAN PARLAMENTOSUNA DÂHİL OLMA GİRİŞİMLERİ, 1910-1912

Authors : Gürhan YELLİCE

Pages : 0-0

Doi:10.1501/Tite_0000000501

View : 9 | Download : 7

Publication Date : 2018-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :1909’da Gudi darbesi sonrasında Venizelos’un darbeyi gerçekleştiren askerler tarafından Atina’ya davet edilmesi ve 1910’da Başbakan olması Girit’te Enosis taraftarları nezdinde adanın Yunanistan’a bağlanması için önemli bir gelişme olarak değerlendirildi. Bu amaçla Girit’te isyancılar tarafından kurulan İhtilal Komitesi, Girit parlamentosundaki milletvekillerinin Atina’daki Yunan parlamentosuna gönderilmesi ve Enosis’in ilan edilmesi konusunda Venizelos Hükümeti üzerinde giderek artan bir şekilde baskı oluşturmaya başladı. Bu baskı, Eylül 1911’de patlak veren Osmanlı-İtalyan Savaşı sonrasında en üst seviyeye çıktı. Ancak Venizelos isyancıların bu talebine Yunanistan’ın içerisinde bulunduğu kritik koşulları ve özellikle böylesi bir gelişmeye izin verilmesi halinde kesin olarak Osmanlı Devleti ile savaşa girileceği ve bunun her iki taraf için de büyük bir felaket olabileceği gerekçesini öne sürerek karşı çıktı. İki taraf arasındaki görüş ayrılığı nedeniyle kriz giderek büyüdü ve kısa bir süre içerisinde Büyük Devletlerin de dâhil olduğu uluslararası bir meseleye dönüştü. Bir Osmanlı-Yunan Savaşının çıkmasından endişe duyan İngiltere ve Fransa adadaki isyan durumu ve Enosis ısrarının devam etmesi halinde adaya askeri olarak müdahale edileceği tehdidinde bulunurken, Venizelos’un tüm ikna girişimlerine rağmen 1911 yılı sonu ve 1912 yılı Nisan ayında isyancılar iki kez milletvekillerini Atina’ya gönderme girişiminde bulundu. Ancak bu girişimler Yunanistan ve Büyük Devletlerin engellemesi nedeniyle başarısızlıkla sonuçlandı. Yunan parlamentosuna dâhil olabilmek için isyancıların Balkan Savaşları’nı beklemesi gerekecekti. Bu çalışmanın amacı 1910 yılından Yunanistan’da Venizelos Hükümetinin milletvekillerini parlamentoya kabul ettiği Ekim 1912 yılına kadar geçen süreçte Atina ve Hanya arasında yaşanan gelişmeleri incelemektir. Çalışma ağırlıklı olarak Yunan ve İngiliz Dışişleri Bakanlığı arşiv belgelerine dayanmaktadır.
Keywords : Girit, Atina, Hanya, Venizelos, Yunan Parlamentosu, Girit Milletvekilleri