KOCAELİ/ KARAMÜRSEL İLÇESİ KIRSAL YERLEŞMELERİ ÜZERİNE ANALİZLER: AVCIKÖY ÖRNEĞİ

Authors : Mehtap ÖZBAYRAKTAR, Tuğba YİNELEK

Pages : 514-532

View : 7 | Download : 11

Publication Date : 2019-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de 6360 sayılı kanun ile 14 ilde Büyükşehir belediyesi kurulmuş ve sınırları yeniden çizilmiş; “köy” tüzel kişiliği kaldırılarak ilçe belediyesine “mahalle” olarak katılmıştır. Bu durumda kentin bir parçası haline gelen kırsal yerleşmelerdeki dokuların korunması, belgelenmesi ve bu yerleşmelere özel çözümler üretilmesi zorunluluğunu da gündeme getirmiştir. Kanuna göre belirtilen sorunlarla baş başa kalan yerleşimlerden biri de Kocaeli köyleridir. Çalışmanın amacı, “Avcıköy”ün kırsal mimari ve doku özelliklerini analiz etmek, sorunlarını ortaya koymak, kırsal yerleşmelere ait veri çalışmalarına katkı sağlamak ve bu yolla kırsal mimarinin geleceğini tartışmaktır. Çalışma alanı olan Kocaeli Karamürsel kırsal yerleşmeleri üzerine günümüze kadar herhangi bir bilimsel çalışma yapılmamış olması, bu çalışmanın önemini bir kez daha arttırmaktadır. Çalışma kapsamında alan ile ilgili literatür araştırması ve alan çalışması; köyün doku karakteristiklerinin incelenmesi için ise işlev, kullanım durumu ve kat adedi analizleri yapılmıştır. Alanda köy halkı ile yapılan yüz yüze görüşmeler Avcıköy’de işsizlik sorunu, ısınma problemleri, su kesintileri, sağlık ocağı ve köy okulunun olmamasının köydeki genç nüfusun göç etmesine neden olduğunu ve köy nüfusunun giderek yaşlandığını ortaya koymuştur. Alandaki problemlerle birlikte köy halkı tarımdan giderek uzaklaşmakta, kırsal konutlar köy halkının ihtiyaçlarını karşılamadığı için terk edilmekte; bitişik parsellerde yeni betonarme konutlar yapmaktadır. Analizler kırsal konut özelliğini taşıyan konut sayısının da giderek azaldığını göstermiştir. Mevcut kırsal konut analizleri Avcıköy’de tek bir konut tipolojisinden bahsedilemeyeceğini ortaya çıkarmıştır. Yine de en çok rastlanılan kırsal konutlara göre bir sonuca varılabilmektedir. Özgün dokusunu koruyan konutların çoğunluğu sokağa dayalı yerleşime sahip, sokak ile herhangi bir elemanla ayrılmamıştır. Komşu parselle ise bazen taş duvar bazen de herhangi bir sınır elemanı ile ayrılmamış konutlara rastlanmıştır. Yerleşimde en çok karşılaşılan kırsal konutlar “zemin + 1 kat ”tan oluşmaktadır. En yoğun olarak ahşap karkas + kerpiç dolgu tekniği kullanılmıştır. Yapı malzemesi ise ahşap + kerpiç tir. Çatı tipleri kırma ve beşik çatıdır. Çalışma bir kez daha göstermiştir ki, kırsal konutların ve yaşantısının sürdürülebilirliği, köydeki üretimin ve tarımın sürdürülebilirliğine bağlıdır. Ayrıca köyün mevcut potansiyellerinin kullanılması ile odak noktası olması, köy koşullarına uygun, alanın sorunlarına özel yasal düzenlemelerin mutlaka çıkarılması ve bu çalışmanın Kocaeli’nin diğer ilçelerini kapsayacak şekilde genişletilmesi önerilmektedir.
Keywords : Kırsal Köy Yerleşmesi, Kırsal Köy konutu, Mekân analizi, Karamürsel, Avcıköy