BELLEĞİ ÇAĞIRMAK: PİNOCHET ÜÇLEMESİNDE TARİHE TANIKLIK

Authors : Neslihan GÖKER

Pages : 984-1003

View : 16 | Download : 7

Publication Date : 2021-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Sinema filmlerinde belleğin inşasında iki yol izlenir. İlk olarak iktidarlar kendi mevcudiyetlerinin devamı için sinemayı ideolojik bir bellek yaratma aracı olarak kullanırlar. Buna göre geçmişin temize çekilmesinde, travmatik geçmişin yok sayılmasında ve kurgulanmış gerçekliğin inşa edilmesinde sinema önemli bir araçtır. Özellikle negatif bir geçmişe sahip olan ülkelerin iktidarları travmatik geçmişleri yok sayma noktasında toplumsal belleği yeniden inşa ederler. Bu bakımdan geçmiş, bellekte olduğu gibi kalmaz, sürekli olarak kurgulanır. İkinci olarak sinema, iktidarların unutturma politikalarına karşın güçlü bir bellek oluşturma ve geçmişe tanıklık sağlama aracıdır. Özellikle travmatize durumların filmlerde ele alınması sinemayı geçmişle hesaplaşma, yüzleşme ve tanıklık etme mekânına dönüştürür. Bu bakımdan bellek, bir mücadele alanıdır. Bu çalışmada, Şilili yönetmen Pablo Larrain’in Pinochet dönemini ele alan ve sinema tarihine Pinochet üçlemesi olarak geçen Tony Manero insert ignore into journalissuearticles values(2008);, Post Mortem insert ignore into journalissuearticles values(2010); ve No insert ignore into journalissuearticles values(2012); filmleriyle Şili’nin travmatik geçmiş bilgisini nasıl inşa ettiği ve toplumsal belleğin oluşumuna nasıl katkıda bulunduğu teorik bir çerçevede tartışılmaktadır. Bu çerçevede filmlerin, resmi tarihi olumlayan ve geçmiş bilgisini pekiştiren bir anlayışın aksine Şili’nin darbe sonucunda yaşanan sancılı dönemlerinin insan ve toplum üzerindeki etkisini sorgulayarak resmi tarih söylemlerinin dışında bir karşı söylem pratiği geliştirdiği tespit edilmiştir. Bu filmlerle alternatif bir hatırlama ve geçmişle hesaplaşma biçimi ortaya koyan Larrain, ülkesinde yaşanan travmatize durumun bir daha yaşanmaması ve unutulmaması adına sinemayı etkili bir bellek mekânı olarak kullanmıştır.
Keywords : Toplumsal Bellek, Travmatik Bellek, Sinema