GELENEKSEL VAN EVLERİNİN PLAN ÖZELLİKLERİ VE TİPOLOJİSİNİN TUŞBA VE İPEKYOLU İLÇELERİ ÜZERİNDEN ARAŞTIRILMASI

Authors : Gökhan UŞMA

Pages : 110-139

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2022-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Van kent dokusu, içinde barındırdığı birçok medeniyetin tarihi, mimarisi, sosyal ve kültürel özelliklerinin zaman içinde birikimiyle oluşmuş, Anadolu’nun önemli bir değeridir. Van konut mimarisi, Anadolu’nun diğer bölgelerinde de olduğu gibi; coğrafi ve iklimsel özellikler, bölgede yoğunlukta bulunan yapı malzemesi ve yapım tekniği, sosyo-ekonomik yapı, aile yapısı ve inanışlar gibi bazı etmenler çerçevesinde oluşmuş ve gelişmiştir. Geleneksel Van evleri taş temel üzerine kerpiç duvar örgüsü tekniğiyle inşa edilmiştir. Anadolu’nun birçok yöresinde ilk yerleşimlerden beri rastlanan ahşap hatıl destekli düz damlar, geleneksel Van evlerinin de mimari özellikleri arasındadır. İç sofalı plan tipinde inşa edilmişlerdir. Geleneksel Van evleri üzerine yapılan araştırmalar ve literatür taraması sonucunda, tescilli konut sayısının bir adet olduğu görülmüştür. 2011 yılında gerçekleşen deprem sonrasında bir kısmı yıkılan veya zarar gören geleneksel Van evleri için herhangi bir koruma çalışması yapılmadığı anlaşılmıştır. Bu çalışmanın amacı ise tarihi kent dokusunun önemli unsurlarından biri olan geleneksel Van evlerinin plan özellikleri üzerine detaylı bir inceleme ve değerlendirme yapmak, bu incelemeler sonucunda bir tipoloji oluşturmak ve geleneksel Van evlerinin özgün değerini ve önemini ortaya çıkarmaya katkı sağlamaktır. Çalışmanın amacı doğrultusunda, Van’ın merkez ilçeleri olan İpekyolu ve Tuşba ilçelerinde alan çalışması gerçekleştirilmiştir. Tespit edilen geleneksel konutlara, yıkılmış olan ve çizim/fotoğraf bilgilerine ulaşılabilen konutlar da eklenmiştir. Çalışma kapsamında toplamda 35 adet geleneksel konut yapısı incelenmiştir. Elde edilen tüm veriler ışığında geleneksel Van evlerinin plan tipolojisi oluşturulmuştur.
Keywords : Geleneksel Van Evleri, Plan Özellikleri, Yerel Mimari, Konut, Anadolu