Yeşilçam Sinemasında Kökensel Bir Nitelik Olarak Kader Teması: Modernleşme Kaygılarından Melodramın Şefkatli Kollarına

Authors : Tülay ÇELİK

Pages : 1-23

View : 19 | Download : 10

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, Yeşilçam melodramlarının temel bileşenlerinden biri olan kader teması, kökensel bir nitelik olarak modernlik ve modernleşmeyle ilişkisi bağlamında değerlendirilmiştir. Ben Singer ve Peter Brooks’un çalışmalarından hareketle melodram, modernlik sürecinde bireyin yaşadığı korku ve kaygıları hem yansıtan hem de bunlarla başa çıkılmasını sağlayan modern bir biçim olarak ele alınmıştır. Modern öncesine ait aşkın değerler dünyasını yeniden yaratan melodramatik evrende kader, kurucu ve kuşatıcı bir niteliğe sahiptir. Buradan hareketle çalışmada Yeşilçam melodramlarındaki kader teması, niteliksel bir perspektifle doküman analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Kader temasını filmin adına taşıyacak kadar güçlü biçimde vurgulayan filmler arasından melodram türünde olan beş film, tipik örneklem olarak seçilmiştir. Kaderim Böyle İmiş (Saydam, 1959), Kaderde Birleşenler (Ergün, 1966), Kaderin Cilvesi (İnanoğlu, 1966), Kaderin Ağları (Aslan, 1970), Kaderimin Oyunu (Aksoy, 1972) filmleri, Türkiye’ye özgü, ekonomik ve toplumsal koşullar göz önünde bulundurularak modernleşme, melodram ve kader ilişkisi bağlamında betimsel olarak çözümlenmiştir. Çalışmanın bulgularına göre, özlemi çekilen değerler ve anlamlar evrenini hatırlatan kurucu ve kuşatıcı bir unsur olarak kader, Yeşilçam filmlerinde hem adı konan görünür bir mevcudiyet hem de görünenin ardında bulunan gizli güçtür. Yeşilçam’da kader temasının görünür olma biçimleri, Batı melodramlarından zaman zaman farklılaşsa da yapılan değerlendirme, işlev ve anlam düzeyinde aralarındaki kökensel benzerliğin çok daha belirleyici olduğunu ortaya koymaktadır.
Keywords : Kader, Melodram, Yeşilçam sineması, Modernleşme, Türkiye sineması