DİJİTAL GÖRÜNTÜ MEKANI OLAN FOTOĞRAFIN YARATTIĞI BELLEK YİTİMİ: YENİ BİR BELLEK İNŞASI

Authors : Ceyda GÖKSAL

Pages : 63-70

Doi:10.47481/yjad.1296519

View : 17 | Download : 19

Publication Date : 2023-08-11

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarih boyunca bellek kavramıyla uğraşmış sanatçılar arşiv, belge, anı gibi özelliklerinden dolayı görüntüleri araç olarak kullanmışlardır. Özellikle teknolojinin gelişimi nedeniyle günümüzde sanat görüntülerle daha da iç içe geçmiş durumdadır. Bu görüntü araçlarından biri olan fotoğrafın, günümüzdeki etkisi özellikle teknolojiyle birlikte değişmiştir. Belleğin çok fazla fotoğrafa maruz bırakılması yapısı gereği kalıcılığı ve anı yaratımı ya da anımsatıcı özelliğini bozabilmektedir. Bundan dolayı belleğin bu görüntü fazlalığında seçme yapması önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda önce bellekte bir bilginin nasıl kalıcı olacağı önemlidir. Bir bilginin kodlanarak kalıcı hale getirilmesini bu araştırma da özellikle Roland Barthes’ın studium ve punctum kavramları irdelenerek araştırıldığında ancak Barthes’ında dediği gibi her ikisini barındıran fotoğrafların kalıcılıklarından bahsetmemiz olası gözükmektedir. Özellikle post fotoğrafla birlikte geleneksel fotoğrafın yapısının değiştiği ortadır. Artık fotoğraflar anı barındırmak yerine yaratabilme yetisine de sahip olma özelliği taşıyabilmektedir. Modernizmle birlikte fotoğrafın gerçeklik tartışmaları bu bağlamlarda değişmektedir. Bu araştırma özellikle postmodernizm teorisi sonrası fotoğrafın durumu ve sanattaki konumunun nasıl değiştiği, bellekle ilişkisi araştırılmıştır. Görüntü fazlalığı bir bellek yitimine aynı zamanda yeni bir bellek inşasına sebebiyet verebilmektedir. Hatırlama, anımsama ne ise bellek yitimi de insan doğasında vardır. Bellek nasıl kolektif ise bellek yitimi de kolektif olabilir. Sanat teorisyeni Nicomedes Suárez-Araúz bellek yitiminin anımsamaya yönelik her parçanın içerisinde olduğunu söylemektir. Düşünceler ve anılar bellek yitimi ile şekillendirilir. Sadece şekillendirme değil saptırılır da. Belleği, bellek yitiminden ayrı düşünemeyiz. Bütün bu bağlamlar sonucunda çok fazla fotoğrafa maruz kalmamız geçmişi imlemesinden daha çok bir bellek yitimine hizmet ettiği olası gözükmektedir. Bu bellek yitimi Suárez-Araúz dediği gibi yeni bir belleğin inşası anlamına da gelebilmektedir.
Keywords : bellek, bellek yitimi, anımsama, fotoğraf, post fotoğraf